Xơ gan là bệnh lý về gan khá phổ biến ở nước ta hiện nay. Bệnh thường gặp ở những người mắc viêm gan B, C, người thường xuyên sử dụng rượu bia…Nếu không có biện pháp khắc phục xơ gan tiến triển sang giai đoạn mất bù khiến chức năng gan ngày càng suy giảm thậm chí biến chứng ung thư gan. Cần nắm các thông tin về xơ gan bệnh học giúp mỗi người có biện pháp chủ động phòng bệnh bệnh xơ gan cũng như bảo vệ sức khỏe lá gan của mình.
Mục lục
Định nghĩa về xơ gan
Gan là cơ quan nội tạng quan trọng trong cơ thể, chúng thực hiện một số chức năng quan trọng như:
- Thanh lọc máu, loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể
- Dự trữ các vitamin quan trọng như vitamin A, D, K…
- Tổng hợp protein
- Sản xuất các chất giúp tiêu hóa thức ăn
- Sản sinh cholessterol
- Duy trì mức độ glucose trung bình trong máu
Gan thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại nên dễ bị tổn thương dẫn tới bệnh lý, điển hình như xơ gan. Xơ gan là hậu quả cuối cùng của quá trình tế bào gan bị tổn thương. Xơ gan là tình trạng xơ hóa lan tỏa trong khắp nhu mô gan, làm đảo lộn cấu trúc của gan. Quá trình xơ hóa này tạo nên các dải xơ, chia ắt các tiểu thùy thành các tiểu thùy gan giả khiến quá trình tuần hoàn tại đây bị rối loạn. Các tế bào gan không thể phục hồi mà tiếp tục bị tổn thương khiến xơ hóa lan tỏa trong nhu mô gan.
Xơ gan chia làm 2 giai đoạn:
- Giai đoạn tiềm tàng (còn bù)
- Giai đoạn tiến triển (mất bù)
Nguyên nhân gây xơ gan thường gặp
Có rất nhiều nguyên nhân gây xơ gan, dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:
- Rượu: Những người nghiện rượu có tỷ lệ mắc xơ gan cao, nguyên nhân do người uống chủ yếu sử dụng những loại rượu chưa được khử các chất độc. Khi các chất độc từ rượu vào cơ thể gây tổn hại tế bào gan, lâu dần dẫn tới xơ gan. Khi uống rượu, các chất độc ngấm từ từ vào cơ thể gây gan nhiễm mỡ, viêm gan và sau đó chuyển thành xơ gan. Xơ gan là quá trình phát triển từ từ sau một thời gian khá dài có khi lên tới hàng chục năm kể từ khi nghiện rượu.
- Do ứ mật: Khi mật bị ứ đọng lại do viêm, tắc đường mật gây tác động xấu lên gan, làm tổn thương tế bào gan và dẫn tới xơ gan.
- Do viêm gan virus: Là nguyên nhân khá phổ biến dẫn tới xơ gan, người bệnh viêm gan virus B, C nếu không điều trị đúng cách tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
- Do ký sinh trùng: Phổ biến là 3 loại ký sinh trùng như amip, ký sinh trùng sốt rét và sán lá gan gây tổn thương tế bào gan dẫn tới xơ gan.
- Ứ đọng máu kéo dài: Bệnh lý làm giảm lưu lượng máu như suy tim, viêm tắc tĩnh mạch trên gan dẫn tới tổn thương gan
- Lạm dụng thuốc và hóa chất: Có một vài loại thuốc điều trị hay do tiếp xúc lâu ngày với những chất độc có nguy cơ gây xơ gan
- Chế độ dinh dưỡng thiếu chất như đạm, vitamin hoặc thừa chất hướng mỡ gây gan nhiễm mỡ
- Do bệnh mạch máu hoặc xung huyết: Phải kể tới các bệnh lý như xơ gan tim (rất hiếm gặp), bệnh tắc tĩnh mạch gan, hội chứng viêm tắc tĩnh mạch trên gan và tĩnh mạch chủ dưới (hội chứng Budd Chiari).
- Xơ gan mật nguyên phát: là bệnh hiếm gặp, thường xảy ra ở phụ nữ từ 35 – 55 tuổi.
- Xơ gan lách to kiểu Banti: bệnh được Banti mô tả năm 1894, bắt nguồn từ lách to, xơ gan không rõ nguyên căn.
- Do rối loạn chuyển hóa di truyền: Các bệnh lý như nhiễm sắc tố sắt, thiếu hụt an pha-1-antitrypsin, bệnh Willson, bệnh tính glycogen, bệnh galactoza huyết bẩm sinh, bệnh đặc ứng di truyền với fructoza, bệnh nhầy nhớt hay bệnh rối loạn chuyển hoá pocphyrin.
- Xơ gan bẩm sinh: Trẻ sinh ra không có ống dẫn mật do bị teo ống dẫn mật cũng dẫn đến xơ gan.
Nguyên nhân phổ biến gây xơ gan
Cơ chế bệnh sinh của xơ gan
Cơ chế sinh bệnh dẫn tới xơ gan như sau:
Khi gan bị các yếu tố gây hại tấn công khiến các nhu mô gan bị hoại tử, gan tự phản ứng lại hiện tượng này bằng cách tăng cường tái sinh tế bào gan đồng thời tăng sinh các sợi xơ.
Tổ chức xơ được hình thành tạo nên các vách xơ nối với khoảng cửa của các vùng trung tâm tiểu thùy gan và chia cắt các tiểu thùy. Khi các cục, hòn tạo ra từ tế bào gan tái sinh chèn ép, ngăn ncarn gây rối loạn lưu thông tĩnh mạch cửa và gan từ đó làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Các xoang ở chu vi các cục tái tạo trở thành mao quản, dẫn tắt tĩnh mạch vào thẳng đến tĩnh mạch gan, tạo những đường rò bên trong, làm cho tế bào gan có thể hoạt động khi thiếu máu tĩnh mạch cửa.
Các cấu trúc mạch máu trong gan bị đảo lộn khiến khả năng nuôi dưỡng tế bào gan ngày càng giảm đi. Bên cạnh đó, tình trạng hoại tử và xơ hóa ngày càng tăng. Quá trình này tiếp diễn cho tới khi các biến chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa và suy gan khiến người bệnh tử vong.
Dấu hiệu cảnh báo xơ gan
Gan có khả năng bù trừ rất tốt, nên phần gan chưa bị chai cứng sẽ làm thay nhiệm vụ cho phần gan bị tổn thương, chai cứng nên xơ gan ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng cụ thể nên người bệnh khó phát hiện hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
Khi gan bị chai cứng trên 75% thì mới có biểu hiện rõ ràng. Tùy từng mức độ mà các các biểu hiện của hội chứng suy tế bào gan, hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, người bệnh có các triệu chứng:
- Cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém
- Vàng da, da sạm
- Chảy máu cam, chảy máu chân răng
- Ngứa ngáy
- Phù, cổ trướng
- Chức năng tình dục suy giảm…
Trường hợp nặng hơn có triệu chứng của biến chứng như:
- Nôn ra máu, đi ngoài phân đen do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản
- Hôn mê gan
- Suy thận
- Biểu hiện nhiễm khuẩn hoặc do xơ gan ung thư hóa…
Chẩn đoán xơ gan như thế nào?
Chẩn đoán chính xác bệnh từ đó có biện pháp điều trị phù hợp
Dựa triệu chứng lâm sàng
Xơ gan còn bù: Ở giai đoạn này các triệu chứng lâm sàng còn nghèo nàn, cần khai thác tiền sử viêm gan, nghiện rượu…
Xơ gan mất bù: Triệu chứng lâm sàng biểu hiện
- Hội chứng suy tế bào gan
- Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa
Xét nghiệm:
Các xét nghiệm thực hiện như:
- Công thức máu ngoại biên
- Đông máu cơ bản (PT%).
- Sinh hóa máu: Albumin, billirubin TP/TT, AST, ALT, GGT, aFP, glucose, ure, creatinin, điện giải đồ, canxi, NH3 ( khi tiền hôn mê, hôn mê gan).
- Xét nghiệm virus: HbsAg, Anti HCV.
- Nước tiểu: tổng phân tích nước tiểu, điện giải niệu (khi có cổ trướng)
- Siêu âm bụng
- Soi thực quản dạ dày phát hiện giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày
- Nếu có cổ trướng: xét nghiệm sinh hóa, tế bào
Xem chi tiết: Những xét nghiệm để chẩn đoán xơ gan
Chẩn đoán xác định:
Dựa trên lâm sàng và xét nghiệm có
Chẩn đoán nguyên nhân:
Nguyên nhân gây xơ gan như do rượu, do virus, tự miễn, các nguyên nhân hiếm gặp.
Chẩn đoán phân biệt:
Viêm gan, tắc mật, xơ gan tim, tăng áp lực tĩnh mạch cửa do các nguyên nhân khác.
Điều trị với bệnh xơ gan
Nguyên tắc điều trị xơ gan
Thực hiện theo nguyên tắc:
- Hồi phục chức năng gan
- Dự phòng các biến chứng có thể xảy ra như xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng dịch cổ trướng, tiền hôn mê gan
- Dự phòng tiến triển như nâng độ xơ gan (theo Chid-Pugh), ung thư hóa
Các thuốc trong điều trị xơ gan
Tùy thuộc tình trạng của từng người bệnh mà có phác đồ điều trị và thuốc phù hợp. Dưới đây là những nhóm thuốc thường sử dụng:
- Thuốc chống rối loạn đông máu: vitamin K, truyền huyết tương tươi nếu vitamin K không hiệu quả, có nguy cơ chảy máu.
- Thuốc tăng đào thải mật: ursolvan, Cholestyramin (Questran)
- Truyền acid amin phân nhánh: morihepamin, aminosteril N-hepa 500 ml/ ngày
- Truyền albumin nếu albumin giảm, có phù có thể kèm tràn dịch các màng.
- Vitamin nhóm B: uống hoặc tiêm
- Thuốc lợi tiểu: (có phù hay cổ trướng), spironolacton 100mg/ngày, sau có thể phối hợp với furosemide.
Chi tiết: Các loại thuốc điều trị xơ gan tốt nhất hiện nay
Với trường hợp cổ trướng:
- Theo dõi cân nặng và nước tiểu mỗi ngày
- Hạn chế muối, nước trong khẩu phần ăn
- Cổ trướng ít sử dụng thuốc lợi tiểu, cổ trướng nhiều kết hợp dùng thuốc và chọc tháo dịch 2 – 3 ngày một lần, cùng truyền albumine 8-10g/l dịch cổ trướng tháo đi.
Dự phòng xuất huyết tiêu hóa:
- Chưa xuất huyết tiêu hóa nhưng giãn tĩnh mạch thực quản độ II, III: có thể dùng chẹn b giao cảm không chọn lọc như propranolol với liều sao cho giảm 25% nhịp tim cơ bản của người bệnh hoặc có thể cân nhắc thắt giãn tĩnh mạch thực quản dự phòng.
- Trong trường hợp kèm theo có giãn TM phình vị thì cho dùng chẹn b giao cảm không chọn lọc
- Nếu có hoại tử tế bào gan, cần dùng các thuốc làm giảm transaminase, tăng khả năng chuyển hoá tế bào, phục hồi chức năng gan cho tế bào gan lành như: legalon, fortec, nissel, hepamarin…
Theo dõi và tái khám
Các chỉ số cần theo dõi:
- Mạch, huyết áp
- Cân nặng, số lượng nước tiểu trong 24 giờ
- Tinh thần người bệnh
- Công thức máu: HC, Hb, TC, BC.
- Đông máu cơ bản: PT%.
- Sinh hóa máu: Albumin, billirubin TP/TT, AST, ALT, GGT, aFP, glucose, ure, creatinin, điện giải đồ.
- Nếu đang điều trị thuốc ức chế virus: HbeAg, antiHBe, định lượng HBV DNA mỗi 6 tháng.
- Siêu âm bụng 3-6 tháng/lần
- Soi thực quản dạ dày xét thắt TMTQ dự phòng hoặc tiêm xơ TMPV
Nếu người bệnh đang dùng thuốc lợi tiểu điều trị cổ trướng thời gian tái khám từ 7 – 10 ngày. Với người bệnh sau thắt tĩnh mạch thực quản từ 14 – 21 ngày. 1 tháng sau tiêm xơ TMPV. Người bệnh đang điều trị thuốc ức chế virus từ 1 – 3 tháng, còn với người bệnh đang ở giai đoạn ổn định từ 3 – 6 tháng.
Xơ gan bệnh học nếu điều trị đúng cách, người bệnh tuân thủ theo phác đồ điều trị và có tinh thần lạc quan, tin tưởng thì hoàn toàn có thể khống chế xơ gan.
Chăm sóc người bệnh xơ gan
Người bệnh xơ gan cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý bằng cách:
- Thực đơn cần đủ các chất đạm, tinh bột, vitamin và khoáng chất, chất béo
- Hạn chế sử dụng mỡ thực vật
- Tránh dùng thực phẩm lạ, thực phẩm dễ gây dị ứng
- Thức ăn nấu chín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
- Chế biến thức ăn dạng dễ hấp thu, dễ tiêu hóa để giảm tải gánh nặng cho gan
- Hạn chế muối, ăn nhạt hoàn toàn khi có phù và bụng to vì ăn nhiều muối gây tích nước trong tế bào, khiến tình trạng phù tăng lên
- Tuyệt đối tránh xa các loại rượu bia
Người bệnh xơ gan cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý
Ở giai đoạn xơ gan muộn, người bệnh bị phù hai chân do chức năng tổng hợp protein giảm dãn tới lượng protein máu giảm khiến nước thoát ra ngoài tế bào gây phù. Người bệnh ăn uống kém, đi lại khó khăn. Do đó, cần cho người bệnh nằm kê cao chân hơn so với tim, vệ sinh mũi miệng sạch, đặc biệt khi có chảy máu cam, chảy máu chân răng để phòng nhiễm trùng và giúp người bệnh ăn uống ngon miệng. Ngoài ra, không gian nghỉ ngơi cần thoáng mát, yên tĩnh, hạn chế người thăm hỏi nhiều.
Người bệnh không nên quá lo lắng và căng thẳng, tuân thủ điều trị tốt giúp bệnh ngừng tiến triển và hạn chế biến chứng. Không nên dùng các thuốc gây hại cho gan như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau paracetamol. Có lối sống lành mạnh, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
Để phòng tránh căn bệnh này, hạn chế bia rượu, tiêm phòng các loại virus viêm gan B, C, D là những biện pháp tối thiểu. Khi đã bị viêm gan, bệnh nhân cần kiểm tra định kỳ để phát hiện và điều trị sớm.
Giải pháp hiệu quả cho người bệnh xơ gan
Mỗi người nên chủ động bảo vệ gan và phòng xơ gan một cách thường xuyên, đặc biệt với những người bị viêm gan virus, người hay uống rượu bia…cần nâng cao ý thức tăng cường chức năng gan, giảm thiểu thương tổn ở tế bào gan, giải độc gan bằng cách sử dụng kết hợp với các thảo dược đã được nghiên cứu, chứng minh tác dụng phòng ngừa và làm chậm sự tiến triển của xơ gan. Tác dụng có thể khác nhau tùy cơ địa của người dùng.
Trong đó, Cà gai leo là dược liệu duy nhất được nghiên cứu chuyên sâu, bài bản với 2 đề tài cấp nhà nước, 4 luận án tiến sỹ và nhiều công trình nghiên cứu khác. Các nghiên cứu đều khẳng định đây là cây thuốc không chỉ có tác dụng giải độc, chống viêm, kháng virus mà còn ngăn chặn và kìm hãm sự phát triển của xơ gan rõ rệt thông qua việc ức chế tạo thành các sợi collagen. Đặc biệt, ngày nay các nhà khoa học còn chứng minh dịch chiết cà gai leo sẽ phát huy công dụng tốt nhất khi được kết hợp với cây Mật nhân. Sự kết hợp kép này sẽ giải pháp hữu hiệu an toàn giúp giải độc gan, giảm sự tiến triển của xơ gan và tăng cường miễn dịch khiến người bệnh khỏe hơn.
Hình ảnh cây cà gai leo đã được khoa học chứng minh là ngăn ngừa xơ gan rất hiệu quả
Hiện nay đã có nhiều sản phẩm bào chế từ thảo dược cà gai leo này kết hợp với mật nhân theo hàm lượng hợp lý nhằm mang lại một giải pháp hỗ trợ điều trị hiệu quả và rất tiện dụng cho người mắc bệnh xơ gan.
Giải độc gan Tuệ Linh từ bộ đôi dược liệu Cà gai leo – Mật nhân, là sản phẩm dành cho người viêm gan virus và xơ gan. Sản phẩm đã được thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho kết quả tốt, bệnh nhân nhân sử dụng đều có nồng độ virus trong máu giảm. Trong đó:
Sản phẩm đã nhiều năm liền nhận được các giải thưởng uy tín do người tiêu dùng bình chọn và được các chuyên gia gan mật khuyên dùng. |
Để được tư vấn miễn phí về bệnh gan từ chuyên gia gan mật gọi ngay tới số 0912571190 – 18001190 (miễn cước)
Để mua sản phẩm GIẢI ĐỘC GAN TUỆ LINH : TẠI ĐÂY