Xơ gan là gian đoạn cuối của các quá trình bệnh lý mạn tính ở gan, với nhiều biến chứng trầm trọng, có thể đe dọa mạng sống. Tuy khó chữa khỏi hẳn nhưng việc phát hiện để điều trị sớm và tuân theo một chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp bệnh nhân cải thiện các triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.
Mục lục
Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng thế nào đến bệnh xơ gan?
Xơ gan là một bệnh dễ phát triển nhưng khó chữa lành nên chế độ dinh dưỡng có mối liên hệ mật thiết và vai trò quan trọng với sức khỏe của người bệnh. Một chế độ ăn không lành mạnh, mất cân đối dinh dưỡng có thể khiến bệnh xơ gan tiến triển nặng hơn. Chẳng hạn nếu tiêu thụ quá nhiều chất béo, đường và carbohydrates có thể gây thừa cân, béo phì, tích tụ mỡ trong gan, khiến chức năng gan suy giảm, gia tăng nguy cơ xơ gan hoặc góp phần vào quá trình phát triển của bệnh xơ gan. Ngược lại, nếu ăn uống lành mạnh, khoa học, dinh dưỡng hợp lý, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, giảm tiêu hao chất béo và đường có thể cải thiện chức năng gan, giảm nguy cơ tiến triển của bệnh xơ gan.
Đối với bệnh nhân xơ gan, tổng lượng calo 25-30 kcal/kg cân nặng/ngày (tức là người 50kg nên duy trì ở mức 1250-1500 kcal/ngày) tuỳ theo tình trạng hoạt động thể lực. Với những tình trạng xơ gan ổn định không có tăng nhu cầu chuyển hoá, việc cung cấp quá nhiều calo có thể kèm theo tăng gánh nặng cho gan, tích đọng mỡ đặc biệt ở các bệnh nhân hồi sức.
Bữa ăn nên chia nhỏ nhiều lần trong ngày và mục đích của chế độ dinh dưỡng là phải:
- Phòng tránh các biến chứng của xơ gan như bệnh não gan, hôn mê gan (do tăng amoniac máu)
- Giảm gánh nặng xử lý cho gan hoặc độc với gan
- Giảm thiểu tình trạng cổ chướng
- Cải thiện sự ngon miệng, chất lượng cuộc sống
☛ Thông tin hữu ích: Xơ gan là gì? Có nguy hiểm không?
Chế độ dinh dưỡng cho người xơ gan theo từng giai đoạn
Bệnh xơ gan tiến triển qua 2 giai đoạn là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Với mỗi giai đoạn chế độ dinh dưỡng cung cấp sẽ khác nhau. Cụ thể:
Giai đoạn xơ gan còn bù
Với xơ gan còn bù, lúc này chức năng gan vẫn còn, gan vẫn hoạt động dù sẽ bị yếu dần. Tuy nhiên, về lâu dài, để người bệnh không bị suy dinh dưỡng thì chế độ ăn vẫn phải cung cấp đầy đủ các chất đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất như bình thường, tránh việc kiêng khem quá mức. Ngoài ra, cần lưu ý thường xuyên thay đổi đa dạng các món ăn và chia nhỏ các bữa ăn để kích thích sự ngon miệng cũng như giảm tải gánh nặng cho gan.
Dưới đây là một số lưu ý về dinh dưỡng cho người bệnh xơ gan giai đoạn còn bù:
- Chất đạm: Nên ưu tiên những loại thực phẩm chứa đạm quý, ít béo, có giá trị sinh học cao như: thịt lợn nạc, thịt ức gà, cá, trứng, sữa tách bơ, các loại đỗ và chế phẩm từ đỗ. Nên tăng lượng đạm thực vật và giảm lượng đạm động vật vì đạm động vật sẽ tạo nhiều amoniac không tốt cho gan. Lượng đạm khuyến cáo là 0.8 -1g đạm/kg cân nặng.
- Chất béo: Người bệnh gan nên hạn chế dung nạp chất béo, nhất là chất béo từ động vật, đồ ăn chiên rán. Chỉ nên dùng các loại dầu thực vật, chẳng hạn như dầu oliu, dầu đậu nành…
- Chất đường bột: Chỉ nên ăn những chất bột đường dễ hấp thu như gạo, khoai, đường glucose, mật ong và các trái cây ngọt. Không nên ăn những loại đồ ăn chứa nhiều đường khó hấp thu và khó phân giải như bánh kẹo nhiều bơ sữa béo, các loại mứt và nước ngọt.
- Vitamin và khoáng chất: Người bệnh xơ gan cần tăng cường ăn các loại rau xanh và trái cây tươi. Nên ăn những loại rau có màu xanh đậm như rau ngót, rau cải, rau bina… và các loại quả chín như cam, quýt, xoài, đu đủ…
Ngoài ra, người bệnh cần bổ sung 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày. Hạn chế ăn muối, không chấm nước tương, nước mắm.
Giai đoạn xơ gan mất bù
Khi xơ gan tiến triển đến giai đoạn mất bù, chức năng gan đã bị suy giảm nặng, người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, chán ăn, tiêu hóa kém dễ dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và năng lượng. Vì thế, chế độ dinh dưỡng lúc này là tập trung bổ sung các chất cần thiết, hạn chế những chất không cần để tăng cường sức khỏe.
Ở giai đoạn này, nguyên tắc và mục đích của chế độ ăn cũng giống với giai đoạn xơ gan còn bù. Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý thêm những vấn đề sau:
- Giảm muối vì muối sẽ tích nước trong cơ thể gây phù, cổ chướng nặng hơn khiến người bệnh khó thở.
- Giảm đạm thông thường, thay thế bằng đạm quý (có acid amin mạch nhánh BCAAs) thường có nhiều trong các loại đỗ và chế phẩm từ đỗ như sữa đậu nành, đậu hũ
- Tăng chất xơ từ rau xanh và trái cây thô để nhuận tràng, giảm táo bón, hạn chế nguy cơ dẫn tới hội chứng não – gan.
- Bổ sung thêm các loại trái cây chứa kali như chuối, bưởi… vì quá trình điều trị xơ gan có thể phải dùng một số loại thuốc lợi tiểu khiến cơ thể mất kali.
- Hạn chế các loại dầu, không ăn mỡ động vật.
- Ăn thêm sữa chua để giúp hóa giải một phần amoniac.
- Hạn chế ăn nhiều các loại thực phẩm chứa sắt như: thịt đỏ, gan, huyết… vì ứ sắt sẽ gây tổn thương đến các cơ quan nội tạng khác trong cơ thể.
- Uống đủ nước mỗi ngày. Có thể uống các loại nước tốt cho gan chẳng hạn như trà xanh, nhọ nồi, nhân trần, actiso, cà gai leo…
- Nên chia nhỏ thành nhiều bữa trong ngày. Ăn nhiều hơn vào buổi sáng để hạn chế tình trạng đầy bụng, buồn nôn. Bữa ăn cuối cùng trong ngày nên cách giờ đi ngủ khoảng 3-4 tiếng.
Tóm lại, một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hợp lý sẽ giúp người bệnh ăn uống ngon miệng, tăng cường sức khỏe, cải thiện tình trạng xơ gan, đồng thời ngăn ngừa biến chứng của bệnh xơ gan mất bù.
☛ Đọc thêm: Xơ gan mất bù – Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
Bệnh nhân xơ gan nên ăn gì?
Thực phẩm giàu protein
Với bệnh nhân xơ gan nên ăn thức ăn chứa nhiều nhiều protein, đặc biệt nên sử dụng protein từ thực vật chứa nhiều arginie giúp làm giảm nồng độ amoniacs máu nhờ làm tăng tổng hợp ure. Người xơ gan còn bù và đã ổn định bệnh có thể ăn 1,2g/kg cân nặng/ngày, xơ gan mất bù chỉ nên sử dụng 0,8g/kg cân nặng/ngày. Những thực phẩm chứa nhiều protein tốt được kể đến gồm: thịt lợn nạc, thịt gà nạc, thịt cá nạc, sữa tách bơ, các loại đỗ, tàu hũ, sữa đậu nành.
Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất
Rau củ, trái cây tươi là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào giúp người bệnh tăng cường và phục hồi chức năng gan. Các loại rau củ, trái cây gồm: Rau chân vịt, rau họ cải, măng tây, bơ, cam, quýt, bưởi, việt quất, nho, chuối…
☛ Đọc thêm: Xơ gan nên ăn hoa quả gì tốt nhất?
Bổ sung probiotic
Uống bổ sung probiotic (sữa chua, sữa lên men…) giúp làm giảm amoniac và nội độc tố máu, giảm sản xuất các yếu tố gây viêm và cải thiện chức năng gan.
Tăng cường chất xơ
Chất xơ có lợi cho tiêu hóa, giúp giải độc gan, loại bỏ các độc tố ra ngoài cơ thể, cân bằng dinh dưỡng. Chế độ ăn nhiều rau xanh và trái cây thô giúp bổ sung chất xơ để giảm nồng độ amoniac trong máu. Sự kết hợp giữa chất xơ và probiotic giúp giảm biến chứng não gan. Ngoài ra, rau còn chứa rất nhiều acid amin thực vật như arginin giúp tăng cường chuyển hóa ure.
Thực phẩm giàu Omega 3
Omega 3 có nhiều trong cá mòi, cá hồi, cá thu, cá ngừ. Những loại thực phẩm rất này tốt cho hệ tiêu hóa, giúp giảm tải hoạt động của gan, từ đó hỗ trợ điều trị xơ gan cực tốt. Omega 3 là một trong những hoạt chất được các bác sĩ khuyến cáo người bệnh xơ gan bổ sung trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Thực phẩm chứa chất chống oxy hóa
Người bệnh xơ gan nên bổ sung các chất chống oxy hóa như vitame E, kẽm, carotenoids (có nhiều trong cà rốt) và vitamin nhóm B vào trong chế độ ăn uống bởi các chất này có thể bảo vệ tế bào gan khỏi bị tổn thương, loại bỏ các gốc tự do ra khỏi cơ thể.
Người bệnh xơ gan không nên ăn gì?
Bia rượu
Người bệnh xơ gan tuyệt đối không uống rượu, bia, vì chất cồn trong bia rượu chính là tác nhân trực tiếp làm tổn thương tế bào gan, gây viêm và hình thành các tổ chức xơ.
Đồ uống nhiều đường
Đồ uống nhiều đường sẽ làm tăng mức đường trong máu, tăng nguy cơ mỡ gan… từ đó làm tăng sự phát triển xơ gan. Thay vì các loại thức uống chứa nhiều đường, người bệnh nên uống từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
Đạm động vật
Ăn nhiều đạm động vật sẽ làm tăng gánh nặng chuyển hóa của gan, tăng sản sinh amoniac và nguy cơ dẫn đến bệnh não gan, hôn mê gan.
Mỡ động vật
Người xơ gan nên tránh ăn mỡ động vật, bơ mà thay bằng dầu hoặc bơ thực vật. Lượng mỡ nhiều sẽ gây tích lũy ở gan và làm tăng tiến triển xơ gan.
Đồ ăn mặn
Bệnh nhân bị bụng báng phải hạn chế ăn muối, nước tương, nước mắm, chao và tất cả những thức ăn có vị mặn. Vì muối tăng khả năng giữ nước khiến bệnh trầm trọng hơn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng ăn nhạt sẽ làm giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân xơ gan mất bù. Lượng muối natri không vượt quá 1.000 mg mỗi ngày, tương đương khoảng 2,5 g muối ăn. Hạn chế ăn những thức ăn đóng hộp, thức ăn chế biến sẵn và những thức ăn bán ngoài hàng ăn vì chúng chứa nhiều muối và nhiều bột ngọt. Nên nhớ rằng, bột ngọt cũng có nhiều muối natri trong đó.
Các loại thịt cứng hoặc rau chứa quá nhiều xơ thực vật
Bệnh nhân xơ gan do áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao mà gây giãn tĩnh mạch ở các mức độ khác nhau, chủ yếu có giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày… Nếu ăn uống không chú ý, rất dễ làm cho những tĩnh mạch đang giãn bị vỡ, xuất huyết đường tiêu hóa, dẫn đến hôn mê gan, người nặng có thể tử vong. Vì vậy người bệnh xơ gan cần tránh ăn những loại thịt cứng, có sụn hoặc có xương, cùng các loại rau chứa quá nhiều xơ thực vật, bởi những thức ăn này rất dễ làm tổn thương tĩnh mạch bộ giãn, dễ gây xuất huyết đường tiêu hóa, gây ra hậu quả nguy hiểm đến tính mạng.
Đồ ăn cay nóng, gia vị kích thích
Với những thức ăn cay nóng hay chứa các gia vị kích thích như hành, gừng, ớt… nên ăn ít thì tốt hơn, bởi chúng sẽ làm cho thấp nhiệt ở gan nặng thêm, khiến cho các triệu chứng lâm sàng càng nặng hơn.
Lưu ý khi chăm sóc và xây dựng chế độ ăn uống cho người xơ gan
Để nâng cao sức khỏe, cải thiện tình trạng xơ gan, việc chăm sóc và ăn uống của người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường chất xơ, vitamin và khoáng chất, hạn chế tiêu thụ chất béo và đường. Không sử dụng đồ uống có cồn, nên uống nhiều nước lọc, nước trái cây…
- Tuân thủ đúng theo chỉ định điều trị mà bác sĩ đưa ra. Không tự ý thay đổi liều lượng thuốc hay tự ý dừng thuốc mà chưa được sự đồng ý từ bác sĩ. Nên hỏi ý kiến bác sĩ về chế độ ăn uống và lịch kiểm tra định kỳ.
- Duy trì mức cân nặng ổn định, nếu người bệnh đang bị béo phì hay thừa cân thì hãy tìm đến những phương pháp giảm cân khoa học. Giảm cân là một trong những yếu tố giảm thiểu nguy cơ xơ gan. Tuy nhiên, không nên giảm cân quá nhanh hoặc giảm cân mất kiểm soát vì điều này có thể gây áp lực cho gan.
- Tránh tiếp xúc với các chất có hại cho gan như hóa chất công nghiệp, thuốc lá, mỹ phẩm, thuốc nhuộm… Điều này sẽ giúp bảo vệ gan khỏi các tổn thương.
- Duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, giảm stress, ngủ đủ giấc, không sử dụng các chất kích thích gây hại cho sức khỏe.
- Trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào, kể cả thuốc tây hay thuốc đông y, thuốc nam… cũng cần phải hỏi ý kiến bác sĩ vì một số loại thuốc có thể gây tổn thương gan và có tương tác xấu với các thuốc điều trị xơ gan.
- Người bệnh cần thực hiện các kiểm tra định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để theo dõi sự tiến triển của bệnh cũng như có thể điều chỉnh chế độ điều trị và chăm sóc kịp thời.
Cà gai leo – Thảo dược quý gọi cuộc sống trở lại cho bệnh nhân xơ gan
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống, các chuyên gia gan mật khuyên người bệnh nên sử dụng Cà gai leo hàng ngày. Bởi trong khi xơ gan là bệnh chưa có phép trị thì Cà gai leo lại là giải pháp hoàn hảo giúp người bệnh xơ gan đạt được mục tiêu điều trị đó là ngăn ngừa xơ gan phát triển, tăng cường chức năng gan, bảo vệ gan khỏi tác nhân gây hại làm xơ hóa lá gan.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng:
- Hoạt chất glycoalkailoid trong Cà gai leo có tác dụng chống viêm và ức chế sinh tổng hợp colagen, giảm lượng colagen gan nên ngăn ngừa và ức chế xơ gan tiến triển rõ rệt.
- Với người xơ gan do viêm gan virus, nhất là viêm gan virus B, cách duy nhất để ngăn ngừa tiến triển thành xơ gan là phải giảm được nồng độ virus trong máu. Về điều này thì Cà gai leo chính là giải pháp ưu việt khi đây là dược liệu duy nhất đến nay có thể giúp người bệnh âm tính với virus HBV.
- Với người xơ gan do rượu bia, Cà gai leo chính là dược liệu “khắc tinh” của bia rượu. Một thí nghiệm khi ngâm cà gai leo với rượu thì chỉ sau một đêm sẽ phá huỷ một lượng lớn chất cồn trong đó. Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng alkaloid, saponin, flavonoid, nhất là glycoalcaloid có tác dụng tăng cường khả năng chuyển hoá rượu, tăng cường chức năng giải độc gan, hạn chế tổn thương tế bào gan do bia rượu gây ra nên giúp ngừa xơ gan từ rượu bia, hóa chất độc hại, thực phẩm bẩn… hiệu quả.
Với người xơ gan quan trọng là phải tăng cường khả năng tái tạo gan thay thế các tế bào gan đã xơ. Để làm được điều này, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu kết hợp Cà gai leo với Mật nhân, một cây thuốc được chứng minh có khả năng làm chậm quá trình hư biến của gan, tăng sự tái tạo tế bào gan và làm tăng miễn dịch mạnh. Sự kết hợp này đã hiệp đồng công dụng vừa hỗ trợ điều trị viêm gan virus, men gan cao, ngăn ngừa xơ gan, giải độc gan, vừa giúp tái tạo gan hiệu quả nên rất có ích cho người bệnh.
Thành tựu nghiên cứu trên đã được kế thừa và hiện thực hóa bằng dòng sản phẩm Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus (phiên bản nâng cấp với gấp đôi hàm lượng cà gai leo)
Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus
Giải độc gan Tuệ Linh là sự kết hợp độc đáo của 2 dược liệu quý là cà gai leo và mật nhân không chỉ hỗ trợ điều trị viêm gan virus, hạ men gan, bảo vệ và phục hồi tế bào gan, tăng cường chức năng gan mà còn giúp làm chậm sự phát triển của xơ gan, nâng cao miễn dịch của cơ thể.
Đặc biệt, phiên bản cải tiến là Giải độc gan Tuệ Linh Plus còn chứa thêm các thành phần như khúng khéng, kế sữa, actiso, vitamin nhóm B giúp giải rượu, ngăn ngừa các tổn thương gan do việc dùng nhiều bia rượu gây ra.
Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus được xem là “vị cứu tinh” cho những ai bị bệnh gan hay có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến gan.
Tìm nhà thuốc bán Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus gần bạn nhất TẠI ĐÂY
HoặcBẤM VÀO ĐÂY để đặt giao Giải độc gan Tuệ Linh và Giải độc gan Tuệ Linh Plus tại nhà.
Nếu còn bất cứ vấn đề nào thắc mắc về bệnh xơ gan hay về sản phẩm Giải độc gan Tuệ Linh, các bạn có thể gọi về hotline 18001190 (miễn cước) để được giải đáp.
