Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh xơ gan còn bù và mất bù

Xơ gan là gian đoạn cuối của các quá trình bệnh lý mạn tính ở gan, với nhiều biến chứng nguy hiểm có thể dẫn tới tử vong. Vì vậy việc phát hiện để điều trị sớm, tránh những lao động nặng nhọc và tuân theo một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể giúp bệnh nhân cải thiện các triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.

Hình ảnh minh họa

Xơ gan là giai đoạn cuối của Viêm gan. Bệnh nhân xơ gan có thể ở giai đoạn xơ gan còn bù hay xơ gan mất bù.

1. Đối với bệnh nhân xơ gan còn bù:

Chế độ ăn của bệnh nhân xơ gan còn bù không có gì khác biệt với viêm gan mạn. Do gan bị tổn thương nên người bệnh thường có cảm giác chán ăn, ăn uống khó tiêu. Do đó, mục địch của ăn uống là phải làm sao ăn được lượng ăn ít nhưng vẫn đảm bảo đủ cung cấp dinh dưỡng cho người bệnh. Người bệnh xơ gan giai đoạn đầu nên ăn các thực phẩm sau:

• Thực phẩm giàu đạm: Thịt, cá, trứng, sữa, phomat… Người bệnh nên tiêu thụ 1 – 1,5g protein cho mỗi kg trọng lượng cơ thể của mình. Bổ sung đủ lượng đạm có thể giúp người bệnh tránh nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng và hao mòn cơ bắp.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Nhóm thực phẩm này giúp tăng lượng protein, duy trì khối cơ và rất tốt cho người bệnh. Nên ăn bánh mì, gạo, yến mạch… Đồng thời cần hạn chế các loại ngũ cốc tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng hay mì ống trắng.
• Trái cây, rau xanh: Đây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng để bạn có một cơ thể khỏe mạnh. Bổ sung những thực phẩm giàu chất xơ giúp bạn no lâu, giảm lượng thức ăn kém lành mạnh chẳng hạn như đồ ngọt, thịt mỡ, thực phẩm không tốt cho bệnh gan. Đặc biệt, nên ăn các loại rau lá xanh sẽ giúp bệnh nhân giảm thành phần axit béo trong gan, hỗ trợ kiểm soát bệnh.
• Chất béo lành mạnh có nguồn gốc thực vật: Chẳng hạn như dầu ô liu, dầu hướng dương, bơ… cung cấp các axit béo không bão hòa tốt cho sức khỏe. Bệnh nhân nên sử dụng các chất béo này nhưng cần ăn ở lượng vừa phải.

Cần lựa chọn những thực phẩm đảm bao vệ sinh an toàn. Khi chế biến món ăn nên để dạng dễ tiêu hóa, nấu chín kỹ và chia làm nhiều bữa trong ngày. Bên cạnh đó, cần hạn chế các thực phẩm:

• Không nên ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, các món chiên xào, các loại hạt chứa nhiều chất béo (lạc, vừng…) vì chúng gây trở ngại đến quá trình chuyển hóa chất béo, gây tích mỡ trong gan.
• Hạn chế các món cay dễ gây kích thích như ớt, hạt tiêu, tỏi, gừng…
• Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường như  nước ngọt, đồ uống nhiều đường, nước trái cây có chứa nhiều đường, kẹo ngọt và các loại đồ ăn khác chứa nhiều đường.
• Tuyệt đối kiêng rượu bia bởi chúng làm tăng gánh nặng cho gan, khiến người bệnh có nguy cơ tổn thương gan nhiều hơn. Khi các tế bào gan hoạt động quá tải, cồn tích tụ sẽ thành chất rất độc khiến gan bị suy yếu, làm tăng men gan dẫn tới viêm gan, xơ gan, thậm chí tử vong do suy gan…

Chế độ ăn uống của người xơ gan còn bù tương tự với người bệnh viêm gan mạn.

Có thể tham khảo thêm ở bài viết: Chế độ ăn người viêm gan B mạn

2.  Đối với bệnh nhân xơ gan mất bù (phù, cổ trướng): chế độ ăn vô cùng quan trọng.

Khi xơ gan chuyển sang giai đoạn mất bù, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, ăn uống và tiêu hóa kém hơn do chức năng gan bị suy yếu nặng. Do đó, bệnh nhân thường thiếu hụt năng lượng để cơ thể hoạt đông và ngày càng mệt mỏi, uể oải hơn. Do đó, chế độ ăn uống cần hợp lý, bổ sung chất cần thiếu và hạn chế chất không cần thiết giúp cơ thể tăng cường sức khỏe.

Sau đây là một số lưu ý trong chế độ ăn uống cho người bệnh:

• Chế độ ăn giảm lượng đạm thông thường, bệnh nhân nên sử dụng các loại đạm có giá trị sinh học cao, đạm quý, ít béo như thịt lợn nạc, gà nạc, thịt cá nạc, trứng, sữa bột tách bơ, đặc biệt là các loại đậu, chế phẩm từ đậu.
• Bổ sung các thực phẩm giàu kali như cam, chuối, bưởi… Bởi trong quá trình điều trị, người bệnh phải sử dụng nhiều loại thuốc lợi tiểu làm mất kali để giảm phù.
• Giảm muối (natri): Chế độ ăn càng mặn thì lượng nước tích tụ lại trong cơ thể càng nhiều gây phù, cổ chướng nặng hơn làm bệnh nhân khó thở. Do đó, người bệnh nên thực hiện chế độ ăn nhạt, giảm lượng muối trong các món ăn của mình.
• Hạn chế chất béo từ động vật, không nên ăn đồ chiên xào. Thay thế lượng mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật, bơ. Cần chú ý, không nên nấu ở nhiệt độ quá cao.
• Uống đủ nước từ 1 – 1,2 lít mỗi ngày, nên dùng các loại đồ uống, thức ăn có tính lợi mật và nhuận gan như trà xanh, lá cây nhọ nồi, cà gai leo, nhân trần, atiso…
• Tuyệt đối không uống rượu bia, chất kích thích, thuốc lá có khả năng gây hại cho gan.
• Cần theo dõi lượng nước tiểu, chú ý cân bằng lượng nước vào và đào thải.

Tuyệt đối kiêng rượu bia để tránh bệnh trở nên nặng hơn.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tuân thủ các lưu ý đặc biệt sẽ giúp người bệnh ăn uống ngon hơn, bổ sung năng lượng cho cơ thể hỗ trợ cải thiện tình trạng xơ gan cũng như phòng ngừa biến chứng của xơ gan mất bù.

Bên cạnh xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, người bệnh xơ gan có thể sử dụng thêm sản phẩm TPBVSK Giải độc gan Tuệ Linh. Với thành phần từ thảo dược (cao cà gai leo và mật nhân) giúp làm chậm sự phát triển của xơ gan, hỗ trợ điều trị viêm gan virus, tăng cường miễn dịch nội sinh, tăng cường chức năng gan, bảo vệ và giải độc gan, hỗ trợ điều trị men gan cao, làm thuyên giảm các triệu chứng của bệnh gan (mệt mỏi, vàng da, đau tức hạ sườn…).