Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm rất nguy hiểm và được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”. Virus viêm gan B tấn công cơ thể, gây tổn thương tế bào gan, dẫn tới những hậu quả như viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan…Tuy nhiên, thực tế nhiều cha mẹ chưa nhận thức được tầm quan trọng của tiêm vắc xin phòng viêm gan B cho trẻ. Có rất nhiều thắc mắc gửi về chuyên mục sức khỏe như có nên tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh và lịch tiêm cho trẻ như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giúp cha mẹ trả lời câu hỏi này.
Mục lục
Tại sao nên tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh?
Tiêm chủng vắc xin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ sau sinh nhằm mục đích chống lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con. Điều này thực hiện càng sớm cho trẻ sơ sinh hiệu quả mang lại càng cao. Hiệu quả phòng ngừa bệnh sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50 – 57% và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.
Khác với các loại vắc xin phòng bệnh lao, bại liệt; vắc xin viêm gan B tiêm nhắc lại mũi 2,3, 4 nhằm phòng phơi nhiễm trong tương lai. Tiêm mũi 1 càng sớm càng tốt nhằm bảo vệ trẻ sơ sinh đã phơi nhiễm với virus ngay khi sinh. Đây là một cuộc đua giữa sự nhân lên của virus và vắc xin tạo ra kháng thể kịp thời bắt lấy virus đang có trong cơ thể.
Việc tiêm vắc xin phòng viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh là điều cần thiết. Theo thống kê của WHO năm 2006, trong 193 quốc gia có 163 (84%) nước triển khai tiêm vắc-xin viêm gan B trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, trong đó 81 (42%) quốc gia thực hiện tiêm cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu sau sinh, kể cả các nước đã phát triển như Mỹ, Canada…
Lịch tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh
Theo khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới, tiêm ngừa viêm gan B cho trẻ cần thiết và được tiến hành càng sớm càng tốt. Sau đây là lịch tiêm cụ thể với từng đối tượng trẻ:
Trường hợp mẹ không nhiễm bệnh viêm gan B
Đối với trẻ sơ sinh có mẹ không mắc viêm gan B, liều sơ sinh sẽ được tiêm trong vòng 24 giờ đầu kể từ khi trẻ lọt lòng mẹ. Khi trẻ đủ 2 tháng tuổi, trẻ được tiêm 3 liều tiếp theo với vắc xin phối hợp có chứa thành phần virus viêm gan B (như vắc xin 6 trong 1 hoặc 5 trong 1). Khoảng cách tối thiểu giữa hai lần chích ngừa viêm gan B là 1 tháng.
Ngoài mũi sơ sinh, trẻ được khuyến cáo tiêm 4 mũi vắc xin phòng viêm gan B theo phác đồ sau đây:
- Mũi 1: Mũi tiêm đầu tiên.
- Mũi 2: Sau mũi một 1 tháng.
- Mũi 3: Sau mũi hai 1 tháng.
- Mũi 4 : Nhắc lại mũi 4 sau 1 năm.
Trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm viêm gan virus B
Đối với trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm viêm gan B, việc tiêm phòng cho bé càng đóng vai trò quan trọng hơn. Ngoài một mũi vắc xin ngừa viêm gan B như các trẻ khác, trẻ cần được tiêm 1 mũi kháng thể (huyết thanh kháng viêm gan B) HBIg ngay trong 12 – 24 giờ đầu sau sinh. Globulin miễn dịch kháng viêm gan B tạo miễn dịch thụ động và một mũi vắc xin viêm gan B tái tổ hợp để tạo miễn dịch chủ động cho bé. Lưu ý, vị trí tiêm kháng thể HBIg và vắc xin viêm gan B phải ở hai vị trí khác nhau.
Trình tự tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ trong trường hợp mẹ mang virus có thể tuân theo 2 phác đồ như sau:
Phác đồ 1: 0-1-2-12
- Mũi 1: Tiêm phối hợp với huyết thanh kháng viêm gan B trong vòng 12 giờ kể từ khi bé chào đời.
- Mũi 2: Khi trẻ được 1 tháng.
- Mũi 3: Cách mũi hai 1 tháng.
- Mũi 4: Cách mũi ba 12 tháng.
Phác đồ 2: 0-1-6-18
- Mũi 1: Tiêm phối hợp với huyết thanh kháng viêm gan B trong vòng 12 giờ kể từ lúc chào đời.
- Mũi 2: Tiêm khi trẻ được 1 tháng.
- Mũi 3: Sau mũi thứ hai 5 tháng (khi trẻ 6 tháng tuổi).
- Mũi 4: Khi trẻ đủ 18 tháng tuổi.
Nếu không biết tình trạng HBsAg của người mẹ
Trường hợp tình trạng HBsAg của người mẹ không thể xác định trong 12 giờ kể từ khi bé sinh ra, sử dụng cho trẻ cả kháng thể miễn dịch đặc hiệu kháng virus viêm gan B và vắc xin phòng virus viêm gan B. Và liều vắc xin phòng virus viêm gan B này sẽ không được tính vào tổng 3 liều vắc xin phòng virus viêm gan B được sử dụng sau này.
3 liều vắc xin phòng virus viêm gan B sẽ được sử dụng theo lịch khuyến cáo dựa trên tình trạng HBsAg của người mẹ. Cần lưu ý, liều vắc xin cuối cùng không nên dùng trước khi trẻ được 24 tuần tuổi.
Trường hợp không nên tiêm vắc-xin viêm gan B
Một số trường hợp sau đây không nên tiêm vắc xin viêm gan B, cụ thể:
- Có phản ứng dị ứng nghiêm trọng đối với các liều thuốc được chủng ngừa trước đó.
- Sốc phản vệ với kháng sinh trong vắc xin.
- Hệ miễn dịch đang bị ức chế vì đang điều trị cấy ghép nội tạng, ung thư
- Bé đang bị sốt hoặc hạ thân nhiệt (nhỏ hơn 35,5 độ C).
- Trẻ mắc các bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.
- Trẻ đang hoặc mới kết thúc đợt điều trị thuốc corticoid (uống, tiêm).
Thông tin xem thêm: Tiêm phòng viêm gan B muộn có sao không?
Theo dõi trẻ sau tiêm vắc-xin viêm gan B
Sau khi tiêm vắc xin phòng viêm gan B, trẻ có thể gặp một số phản ứng nhẹ. Phụ huynh nên cho trẻ ở lại nơi tiêm phòng khoảng 30 phút để theo dõi sức khỏe trước khi đưa bé yêu về nhà. Sau đó, cha mẹ cần tiếp tục theo dõi sức khỏe của trẻ. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường cần báo ngay cho các bác sĩ để có biện pháp xử lý kịp thời.
Một số tác dụng phụ có thể gặp phải như:
- Đỏ da.
- Sưng tấy nhẹ tại vị trí tiêm.
Xem thêm chi tiết: Phản ứng phụ sau khi tiêm vắc xin phòng viêm gan B
Các loại vắc-xin viêm gan B cho trẻ hiện nay
Hiện nay, vắc xin viêm gan B có thể tiêm đơn giá hoặc tiêm với vắc xin phối hợp chứa thành phần viêm gan B như vắc xin 6 trong 1 hoặc 5 trong 1.
Loại đơn:
- Engerix B 10mcg/0,5ml của công ty GSK sản xuất tại Bỉ
- Engerix B 20mcg/1ml của công ty GSK sản xuất tại Bỉ
- Euvax 10mcg/0,5ml của công ty Sanofi Pasteur – PHÁP, sản xuất tại Hàn Quốc, đơn vị đã được cấp phép bởi Cục Quản lý Dược ngày 01/02/2018.
- Immunohbs 180UI/1ml của công ty Kedrion, sản xuất tại Ý.
Loại phối hợp:
- Vắc-xin Twinrix sản xuất bởi công ty GSK (Bỉ) phòng ngừa viêm gan A – viêm gan B.
- Vắc-xin Infanrix hexa 0,5ml được sản xuất bởi công ty GSK (Bỉ), phòng ngừa Bạch hầu – uốn ván – ho gà – bại liệt – Hib – viêm gan B.
- Vắc-xin Hexaxim 0.5ml được sản xuất bởi công ty Sanofi (Pháp) giúp phòng ngừa Bạch hầu – uốn ván – ho gà – bại liệt – Hib – viêm gan B.
