Tổng hợp đề tài nghiên cứu cây Cà gai leo

Cà gai leo có khả năng mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó có những công dụng đã được chứng minh bằng nghiên cứu bài bản. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin tổng hợp về đề tài nghiên cứu cây Cà gai leo. Hãy cùng theo dõi nhé!

Tổng quan về cây Cà gai leo trong nghiên cứu khoa học

Cà gai leo (tên khoa học Solanum procumbens Lour., họ Cà – Solanaceae) là cây dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền Việt Nam. Cây mọc bò, thân có gai nhỏ, lá hình bầu dục, hoa màu trắng và quả chín đỏ.

Nhiều công trình khoa học trong và ngoài nước đã xác định Cà gai leo chứa hàm lượng cao các hoạt chất sinh học có giá trị dược lý, nổi bật gồm:

• Glycoalkaloid (solasodin, solamargin, solasonin): là nhóm chất chính có tác dụng bảo vệ gan, ức chế virus viêm gan B, chống xơ gan.
• Saponin: hỗ trợ tăng cường chức năng gan, chống oxy hóa, giảm tích tụ mỡ trong tế bào gan.
• Flavonoid, tannin, sterol và acid amin tự nhiên: góp phần kháng viêm, chống oxy hóa, tăng khả năng tái tạo tế bào gan và bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do.

Chính nhờ sự phong phú về hoạt chất này, cây Cà gai leo đã trở thành đối tượng nghiên cứu trọng điểm của nhiều viện dược liệu, trường đại học và trung tâm y học cổ truyền tại Việt Nam.

Từ những năm 80 của thế kỷ trước, những nghiên cứu đầu tiên về Cà gai leo đã xuất hiện và dần mở ra nhiều đề tài khác… Cà gai leo cũng là dược liệu hiếm hoi được nghiên cứu bài bản, chuyên sâu với các đề tài cấp nhà nước, luận án tiến sĩ cùng nhiều đề tài cấp cơ sở.

Các đề tài nghiên cứu tiêu biểu về cây Cà gai leo

Cà gai leo là một trong những dược liệu được giới khoa học Việt Nam quan tâm nhiều nhất trong nhóm cây có tác dụng bảo vệ gan. Trong hơn hai thập kỷ qua, nhiều công trình nghiên cứu cấp Viện, cấp Bộ và cấp Nhà nước đã được triển khai, góp phần làm rõ thành phần hóa học, cơ chế tác dụng và độ an toàn của cây thuốc này. Dưới đây là những đề tài tiêu biểu:

Đề tài cấp nhà nước KHCN 11-05

Đề tài cấp nhà nước mã KHCN 11-05 đã nghiên cứu và chỉ ra chiết xuất từ Cà gai leo có tác dụng chống viêm, ức chế sự nhân lên của virus cũng như sự phát triển của xơ gan. Trong đó, hoạt chất glycoalcaloid có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B, đồng thời tăng cường miễn dịch là làm giảm các triệu chứng bệnh.

Đề tài luận án tiến sĩ của bác sĩ Trịnh Xuân Hòa

Đề tài luận án Tiến sĩ Y học của bác sĩ Trịnh Xuân Hòa có tên “Một số đặc điểm lâm sàng, siêu cấu trúc gan và hiệu quả bước đầu điều trị bệnh nhân viêm gan virus B mạn hoạt động bằng thuốc Cà gai leo” được thực hiện năm 1999 tại Bệnh viện Quân y 103 với sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Văn Mùi và PGS. TS Nguyễn Tuấn Anh.

Theo đề tài này, việc sử dụng sản phẩm chứa Cà gai leo giúp cải thiện đáng kể các triệu mệt mỏi, chán ăn, vàng da của bệnh nhân, đồng thời men gan cũng trở về bình thường sau 2 tháng. Đặc biệt, sau 3 tháng sử dụng, nồng độ virus giảm rõ rệt ở hầu hết bệnh nhân, thậm chí có trường hợp virus trở về âm tính.

Cụ thể, nghiên cứu được thực hiện trên 60 bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động. Trong đó, 30 người được sử dụng 6 viên thuốc chứa Cà gai leo mỗi ngày (250mg Cà gai leo/viên) và liên tục trong vòng 2 tháng, 30 bệnh nhân còn lại được điều trị với phức hợp thuốc cơ sở.

Kết thúc nghiên cứu, triệu chứng lâm sàng ở các bệnh nhân sử dụng thuốc chứa Cà gai leo giảm mạnh, nồng độ transaminase và bilirubin  cũng trở về mức bình thường nhanh hơn, cấu trúc gan phục hồi tốt, tổn thương giảm rõ rệt. Bệnh nhân ăn ngủ ngon hơn và tăng 2 – 4kg. Trong đó, 23,3% người bệnh có HBsAg trở về âm tính, 44% xuất hiện kháng thể Anti-Hbe. Ở nhóm không sử dụng Cà gai leo, không có trường hợp HBsAg âm tính và 10% có chuyển đảo huyết thanh xuất hiện Anti-Hbe.

Trong quá trình điều trị thuốc từ Cà gai leo, không xuất hiện triệu chứng bất thường ở người bệnh, số lượng hay công thức bạch cầu cũng không bị ảnh hưởng.

Nghiên cứu Cà gai leo ức chế xơ gan

Tính đến nay, chỉ có Cà gai leo là dược liệu được chứng minh có khả năng rõ rệt trong việc ngăn chặn xơ gan.

Các đề tài nghiên cứu khoa học năm 1987 – 2000 được thực hiện bởi Viện Dược liệu Trung ương có tên “Nghiên cứu tác dụng ức chế quá trình xơ của cà gai leo trên mô hình gây xơ gan thực nghiệm” và “Nghiên cứu tác dụng trên collagenase của Cà gai leo“ cũng cho thấy hiệu quả của Cà gai leo trong việc ngăn chặn xơ gan tiến triển.

Ngoài ra, “Nghiên cứu thuốc từ Cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan” thuộc đề tài cấp nhà nước, do TS. Nguyễn Thị Minh Khai chủ nhiệm cũng chỉ ra Cà gai leo có khả năng bảo vệ gan và ức chế sự phát triển của xơ gan.

Cụ thể, nghiên cứu đã chứng minh rằng dịch chiết toàn phần từ Cà gai leo với hoạt chất chính là glycoalcaloid có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa vượt trội, giúp bảo vệ gan và hạn chế xơ gan tiến triển.

Theo thử nghiệm lâm sàng được thực hiện trên 60 bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động, nhóm sử dụng Cà gai leo cho kết quả tốt và rất tốt trên 66.7% người bệnh, đặc biệt không gây tác dụng phụ. Trong khi đó, nhóm không sử dụng Cà gai leo (nhóm chứng) kết quả chỉ đạt mức trung bình và kém ở 93.3% người bệnh. Từ nghiên cứu này có thể thấy dịch chiết toàn phần hoặc dạng chiết glycoalcaloid từ cây cà gai leo có thể điều trị hiệu quả bệnh viêm gan, đặc biệt là viêm gan virus B mạn tính thể hoạt động.

Nghiên cứu về tác dụng điều trị viêm gan B của Cà gai leo

Theo một nghiên cứu thực hiện bởi tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Thu và cộng sự, hoạt chất glycoalkaloid trong Cà gai leo có thể ức chế sự sao chép, làm âm tính virus viêm gan B và hạn chế xơ gan phát triển.

Các kết quả lâm sàng giai đoạn 3 đối với 90 bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động tại 3 cơ sở gồm Viện Quân y 103, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Viện Quân y 354 đều cho kết quả tốt, phù hợp với kết quả ghi nhận ở giai đoạn 2. Giai đoạn 3 cho thấy thuốc có khả năng ức chế sự sao chép của HBV sau 2 tháng điều trị, có thể làm âm tính HBsAg và giảm nồng độ virus trong máu. Điều này có thể do dịch chiết Cà gai leo có khả năng kích thích sự tăng trưởng của các tế bào lympho T, từ đó thúc đẩy miễn dịch nội sinh của cơ thể, giúp chống lại virus viêm gan B hiệu quả hơn. Nói một cách dễ hiểu, Cà gai leo có khả năng thúc đẩy cơ thể tự sản sinh các cytokine để loại bỏ virus, tuy nhiên vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để đưa ra kết luận chắc chắn.

Nghiên cứu được thực hiện bởi TS. Nguyễn Thị Bích Thu cũng kết luận glycoalcaloid và dịch chiết toàn phần Cà gai leo có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, ức chế xơ gan. Theo công bố, khả năng chống oxy hóa của dịch chiết Cà gai leo toàn phần và glycoalcaloid đạt lần lượt 47,5% và 38,1%. Chúng có thể làm giảm trọng lượng u trên mô hình u thực nghiệm tới 42.2%, lượng collagen ở mô hình xơ gan cũng giảm 27.0%.

☛ Tìm hiểu thêm: Cách chữa viêm gan B bằng cà gai leo

Đề tài Luận án Tiến sĩ Y học của Nguyễn Phúc Thái

Đề tài này có tên “Nghiên cứu lâm sàng, cận lâm sàng tổn thương gan do tiếp xúc nghề nghiệp với trinitrotoluen (TNT) và thăm dò tác dụng bảo vệ gan của Cà gai leo trên thực nghiệm” được thực hiện bởi TS. Nguyễn Phúc Thái cùng sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Khắc Hải và GS.TS Nguyễn Phúc Hưng.

Quá trình nghiên cứu kéo dài 6 tuần cho thấy dịch chiết từ cây Cà gai leo có những tác dụng rất tích cực trong việc bảo vệ gan khỏi các yếu tố độc tại của TNT.

Những tác dụng này được thể hiện rõ qua việc làm giảm sự hủy hoại tế bào gan, cụ thể là giảm tình trạng tăng men gan so với nhóm chuột không sử dụng Cà gai leo. Đồng thời hạn chế sự tăng trọng lượng gan do nhiễm độc TNT và giảm bớt tổn thương gan trên mẫu vi thể. Theo đó, nhóm uống TNT có sử dụng Cà gai leo cũng không bị mất cấu trúc nan hoa tiểu thùy gan, nhu mô gan không bị chảy máu. Đây được xem là những bằng chứng cụ thể trong việc bảo vệ gan của dịch chiết từ cây Cà gai leo.

☛ Đọc thêm: Cách dùng Cà gai leo giải độc, mát gan

Ứng dụng thực tế của kết quả nghiên cứu vào sản phẩm

Kế thừa những đề tài nghiên cứu khoa học, cùng với mong muốn giữ gìn, phát triển cây Cà gai leo, Công ty TNHH Tuệ Linh đã tiên phong đầu tư vùng trồng dược liệu Cà gai leo đạt chuẩn quốc tế tại xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Đức (Hà Nội) với quy mô gần 15ha. Đây là vùng trồng Cà gai leo đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận đạt tiêu chuẩn GACP-WHO – Thực hành tốt trồng trọt và thu hái dược liệu.

Để đạt được chứng nhận này, Tuệ Linh tuân thủ nghiêm ngặt từ khâu lựa chọn giống cây thuần chủng, kiểm soát chất lượng đất – nước, đến quy trình canh tác, chăm sóc và thu hoạch. Kết quả phân tích của Viện Dược liệu Trung ương cho thấy, Cà gai leo trồng tại vùng nguyên liệu của Tuệ Linh chứa hàm lượng hoạt chất tới 0,75%, cao gấp 7–8 lần so với quy chuẩn thông thường, chứng minh chất lượng vượt trội của nguồn dược liệu.

Không chỉ dừng lại ở khâu trồng trọt, Tuệ Linh còn được Viện Hóa học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chuyển giao độc quyền công nghệ chiết xuất Cà gai leo, giúp tối ưu hiệu suất tách chiết hoạt chất glycoalkaloid, đồng thời đảm bảo độ tinh khiết và ổn định cao trong từng mẻ sản phẩm.

Từ nền tảng đó, Tuệ Linh đã phát triển thành công nhiều sản phẩm hỗ trợ bảo vệ gan từ nguồn nguyên liệu sạch như: Viên uống Cà gai leo Tuệ Linh, Giải độc gan Tuệ Linh, Giải độc gan Tuệ Linh Plus… Sản phẩm được thử nghiệm độc tính, tác dụng dược lý và lâm sàng với kết quả tích cực, giúp hạ men gan, hỗ trợ điều trị viêm gan, ngăn ngừa xơ gan và tăng cường chức năng gan mà vẫn an toàn cho người sử dụng.

☛ Tham khảo: Nghiên cứu kết quả của Giải độc gan Tuệ Linh trong hỗ trợ điều trị viêm gan B mạn tính

Cà gai leo là một trong số ít dược liệu được nghiên cứu bài bản tại Việt Nam với hàng chục đề tài cấp nhà nước, luận án tiến sĩ, nghiên cứu lâm sàng và thực nghiệm. Điều này cho thấy giá trị học thuật và ứng dụng thực tiễn rất cao, phù hợp để sinh viên, học viên cao học phát triển các đề tài liên quan đến dược lý, y học cổ truyền và khoa học thực nghiệm.