Có nên uống Cà gai leo tươi không? Nên dùng tươi hay khô tốt hơn cho gan

Cà gai leo được mệnh danh là vị thuốc quý, là “thần dược” tốt cho gan. Tuy nhiên khi đứng trước lựa chọn sử dụng Cà gai leo, nhiều người không khỏi thắc mắc “có nên uống Cà gai leo có tươi không?” hay “uống Cà gai leo khô hay tươi tốt hơn?”. Hãy đọc bài viết này để có thêm thông tin nhé!

Có nên uống Cà gai leo tươi không?

Cà gai leo từ lâu đã được xem là dược liệu thuốc quý trong Đông y. Chúng thường được dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, hạ men gan, hỗ trợ điều trị viêm gan, từ đó cải thiện tình trạng dị ứng, mẩn ngứa, chữa cảm cúm, hen suyễn…

Nhiều người đặt câu hỏi: “Có nên uống Cà gai leo tươi không?” khi muốn tận dụng dược tính tự nhiên của loại cây này.

Câu trả lời là “CÓ”. Uống Cà gai leo tươi đúng cách sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, nhất là sức khỏe gan. Trong thân, lá và rễ của cây tươi có chứa nhiều hợp chất sinh học như glycoalkaloid, flavonoid, alkaloid, saponin – đây là những hoạt chất giúp:

• Ức chế quá trình nhân lên của virus viêm gan B.
• Giảm tình trạng viêm và tổn thương tế bào gan.
• Hạ men gan, cải thiện chức năng gan ở người xơ gan, viêm gan mạn.
• Hỗ trợ bảo vệ gan trước tác động của rượu, bia, thuốc tây.

☛ Xem chi tiết: Công dụng chữa bệnh gan của Cà gai leo

Tuy nhiên, việc dùng Cà gai leo tươi cũng tồn tại một số hạn chế:

• Khó bảo quản: Cây tươi nhanh héo, dễ nấm mốc nếu để lâu.
• Khó kiểm soát liều lượng: Nếu uống quá nhiều có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc dị ứng ở người mẫn cảm.
• Nguy cơ nhiễm tạp chất: Nếu nguồn nguyên liệu không sạch, người dùng có thể vô tình đưa vào cơ thể dư lượng thuốc trừ sâu, vi sinh vật gây hại.

Vì vậy, uống Cà gai leo tươi vẫn tốt cho gan nếu dùng đúng cách, đúng liều lượng, đúng nguồn gốc. Người bệnh chỉ nên sử dụng khoảng 40 đến 60g Cà gai leo tươi mỗi ngày, rửa thật sạch trước khi sắc uống, và tuyệt đối không dùng bừa bãi.

Cà gai leo nên uống tươi hay khô tốt hơn?

Với những lợi ích tuyệt vời mà Cà gai leo mang lại cho sức khỏe, việc uống Cà gai leo tươi hay khô tốt hơn nhận được sự quan tâm của nhiều người. Cùng phân tích ưu và nhược điểm của 2 cách sử dụng này:

Ưu điểm và nhược điểm của Cà gai leo tươi

Ưu điểm:Giữ nguyên được mùi vị và toàn bộ hoạt chất tự nhiên trong cây. Phù hợp cho mục đích giải nhiệt, thanh lọc cơ thể trong thời gian ngắn.

Nhược điểm: Rất khó bảo quản, dễ hư hỏng, lên men hoặc nhiễm nấm mốc. Khó kiểm soát liều lượng chính xác. Nếu không được rửa sạch, có nguy cơ mang theo tạp chất, vi sinh vật gây hại.

☛ Cà gai leo tươi chỉ thích hợp dùng ngay sau khi hái và cho các trường hợp muốn cải thiện sức khỏe tạm thời. Tuy nhiên, vẫn còn cần thêm nghiên cứu để chứng minh cho kết luận này

Ưu điểm và nhược điểm của Cà gai leo khô

Ưu điểm: Bảo quản lâu dài, dễ dàng sử dụng quanh năm. Liều lượng dễ kiểm soát, thường quy chuẩn khoảng 20 đến 30g khô/ngày. Phù hợp với người bệnh gan mạn tính như viêm gan B, xơ gan, men gan cao cần dùng thường xuyên và ổn định.

Nhược điểm: Hương vị nhạt hơn so với dạng tươi. Nếu quy trình phơi sấy không chuẩn có thể làm giảm một phần hoạt chất.

☛ Dù vậy, nếu được chế biến đúng chuẩn (sấy khô bằng công nghệ hiện đại, đạt tiêu chuẩn GACP-WHO), thì Cà gai leo khô vẫn giữ được hàm lượng hoạt chất ổn định và an toàn cho người bệnh gan.

So sánh Cà gai leo tươi và khô, loại nào tốt hơn?

Dưới đây là bảng so sánh để bạn dễ dàng lựa chọn:

Tiêu chí	Cà gai leo tươi	Cà gai leo khô
Hoạt chất	Giữ nguyên toàn bộ hoạt chất tự nhiên nhưng dễ bị biến đổi nếu bảo quản sai cách	Hoạt chất ổn định hơn nhờ sấy khô, nhưng có thể thất thoát một phần nhỏ
Hương vị	Tươi mát, giữ trọn mùi vị tự nhiên	Nhạt hơn, ít hương vị đặc trưng
Bảo quản	Chỉ dùng trong vài ngày, dễ hư hỏng	Dễ bảo quản, dùng quanh năm
Tiện lợi	Phải rửa, chế biến ngay khi hái	Dễ sử dụng, có thể đóng gói thành trà túi lọc
Phù hợp với ai?	Người muốn giải nhiệt, dùng ngắn hạn	Người bệnh gan mạn tính (viêm gan B, xơ gan, men gan cao) cần dùng lâu dài, ổn định

Với mục tiêu hỗ trợ điều trị bệnh gan, đặc biệt là viêm gan B, xơ gan, men gan cao, Cà gai leo khô đạt chuẩn dược liệu (GACP-WHO) là lựa chọn tối ưu hơn, dễ bảo quản, tiện dùng, đảm bảo hàm lượng hoạt chất ổn định và an toàn khi sử dụng lâu dài. Trong khi đó, Cà gai leo tươi phù hợp cho những ai muốn dùng ngắn hạn, giải độc, thanh nhiệt cơ thể.

Như vậy, có thể thấy ở dạng chế biến nào thì Cà gai leo tươi vẫn có những lợi ích nhất định. Việc lựa chọn uống Cà gai leo khô hay tươi tốt hơn sẽ phụ thuộc vào mục đích và nhu cầu của người dùng. Ngoài ra, người tiêu dùng cần chú ý đến nguyên liệu, quy trình chế biến… để đảm bảo hiệu quả dược liệu cũng như an toàn khi sử dụng.

Lưu ý: Các trường hợp đặc biệt như trẻ em, phụ nữ mang thai, người có bệnh lý nền khác nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng cà gai leo (kể cả khô hay tươi)

Cách sử dụng Cà gai leo

Cà gai leo được sử dụng phổ biến nhất ở dạng sắc nước và pha trà. Cách làm như sau:

Sắc Uống

• Chuẩn bị 1 nắm cành lá (khoảng 60g) Cà gai leo tươi hoặc 30g Cà gai leo khô
• Rửa sạch Cà gai leo tươi dưới vòi nước để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất
• Cho Cà gai leo vào nồi, thêm 1 lít nước và đun sôi
• Nước bắt đầu sôi thì vặn nhỏ lửa, đun thêm 10 phút
• Tắt bếp, chắt Cà gai leo ra bát và uống khi còn ấm.

Pha trà

• Chuẩn bị 60g Cà gai leo tươi hoặc 20 – 30g Cà gai leo khô
• Cà gai leo rửa thật sạch rồi đem cắt khúc
• Cho Cà gai leo vào ấm hoặc bình giữ nhiệt, đổ nước sôi vào tráng qua một lượt
• Thêm vào 1000ml nước sôi, ủ trong khoảng 20 – 30 phút là có thể dùng.

☛ Tìm hiểu chi tiết: Cách chế biến Cà gai leo tươi

Lưu ý quan trọng khi uống Cà gai leo

Theo Đông y, Cà gai leo có độc tính thấp nhưng chúng vẫn được đánh giá là rất an toàn. Đến nay chưa có nghiên cứu nào cho thấy việc dùng Cà gai leo ở dạng tươi hoặc khô có thể gây độc cho cơ thể. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và tránh những rủi ro không đáng có, khi sử dụng dược liệu này ta cần lưu ý:

• Không uống quá 60g/ngày với Cà gai leo tươi hoặc 30g/ngày với Cà gai leo khô. Các trường hợp dùng Cà gai leo để chữa bệnh, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có liều dùng phù hợp nhất.
• Uống nước Cà gai leo lúc còn ấm để tránh tình trạng lạnh bụng và giúp gan hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài ra, nước Cà gai leo ấm cũng có hương vị thơm ngon hơn.
• Nên uống Cà gai leo sau bữa ăn khoảng 30 phút, không uống lúc bụng đói để tránh tình trạng kích ứng dạ dày.
• Không dùng Cà gai leo cho trẻ em dưới 6 tuổi, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú…
• Người mắc bệnh thận, huyết áp hoặc đang trong thời gian dùng thuốc trị bệnh… tuyệt đối không tự ý sử dụng Cà gai leo khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.

Ngoài ra, chất lượng của Cà gai leo tươi cũng được xem là yếu tố quyết định ảnh hưởng đến sự an toàn, cũng như hiệu quả khi sử dụng. Tuy nhiên, điều này khá khó để kiểm soát.

Đối tượng bị bệnh gan cần chú ý:

• Không dùng cà gai leo tươi, khô thay thế hoàn toàn thuốc điều trị: Cà gai leo chỉ có vai trò hỗ trợ trong quá trình điều trị, giúp giảm men gan, bảo vệ tế bào gan, hạn chế xơ gan tiến triển. Tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc tây do bác sĩ kê đơn để chỉ dùng Cà gai leo, tránh nguy cơ bệnh diễn tiến nặng hơn.
• Chọn đúng nguồn gốc và chất lượng: Người bệnh gan cần ưu tiên Cà gai leo sạch, đạt chuẩn GACP-WHO, có giấy kiểm nghiệm rõ ràng về hàm lượng dược chất và độ an toàn.
• Không nên lạm dụng, uống quá liều với suy nghĩ “càng nhiều càng tốt”, vì dễ gây áp lực cho gan, thận
• Người bệnh gan giai đoạn nặng (xơ gan mất bù, suy gan) cần thận trọng và chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
• Bệnh nhân đang dùng nhiều loại thuốc điều trị (như kháng virus, hạ men gan, chống viêm) cần hỏi ý kiến bác sĩ để tránh tương tác thuốc.
• Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường như: ngứa, nổi mẩn, đau bụng, tiêu chảy… nên ngừng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Kiêng rượu bia, thuốc lá, thực phẩm nhiều dầu mỡ. Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, uống đủ nước. Tập thể dục nhẹ nhàng, ngủ nghỉ hợp lý để hỗ trợ phục hồi chức năng gan.

Việc tự trồng Cà gai leo tại nhà khi không có đủ các yếu tố môi trường, thổ nhưỡng và kiến thức chuyên sâu về chúng cũng khó cho hàm lượng hoạt chất tốt. Trong khi đó, nếu không may mua và sử dụng phải Cà gai leo tươi không đảm bảo chất lượng, người tiêu dùng thậm chí còn có nguy cơ đầu độc gan, làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Hiểu được điều này, cùng với mong muốn gìn giữ, phát triển cây thuốc Việt, công ty TNHH Tuệ Linh đã đầu tư vùng trồng Cà gai leo chuyên biệt tại xã Mỹ Thành – huyện Mỹ Đức – Hà Nội với diện tích lên đến 15ha. Tại đây, những cây Cà gai leo không chỉ được tuyển chọn kỹ càng từ nguồn giống mà còn được canh tác, thu hái theo tiêu chuẩn Quốc tế GACP-WHO (tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới về thực hành trồng trọt và thu hái dược liệu).

Đặc biệt, Cà gai leo được trồng tại vùng dược liệu Tuệ Linh không chỉ đảm bảo sạch mà còn có hàm lượng hoạt chất vượt trội, lên đến 0.75%, gấp 7 – 8 lần lượng hoạt chất quy chuẩn. Đây cũng chính là một trong những yếu tố then chốt giúp các sản phẩm từ Cà gai leo của Tuệ Linh luôn được nhiều người tin dùng và được chuyên gia đánh giá cao.