Xơ gan là bệnh lý về gan khá phổ biến hiện nay mà nhiều người mắc phải. Tổn thương gan tiến triển dẫn tới các mô sẹo ở gan được hình thành, khiến chức năng gan ngày càng suy giảm. Nếu không có biện pháp điều trị nguy cơ dẫn tới suy gan, ung thư gan thậm chí tử vong. Cùng tìm hiểu bệnh án xơ gan cổ trướng và biện pháp phòng trị.
Mục lục
Xơ gan là gì?
Gan là cơ quan nội tạng lớn trong cơ thể, chúng giữ vai trò rất quan trọng như:
- Chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong cơ thể
- Chức năng chống độc, xử lý độc như ngăn chặn chất độc xâm nhập vào cơ thể thông qua ăn uống, giảm độc tính và loại bỏ một số chất độc ra ngoài cơ thể
- Tạo dịch mật để góp phần tiêu hóa thức ăn
- Dự trữ các chất như đạm, đường…
- Sản xuất các chất giúp đông máu…
Gan có vai trò quan trọng đối với sức khỏe, nhưng khi mắc phải bệnh lý khiến chức năng của gan suy yếu. Xơ gan là bệnh lý về gan, là giai đoạn muộn của xơ hóa ở gan. Khi tổn thương gan ngày càng tiến triển khiến các mô sẹo được hình thành ngày càng nhiều. Điều này khiến gan hoạt động không bình thường. Những tổn thương do xơ gan thường không thể hồi phục, nhưng nếu bệnh được chẩn đoán sớm và điều trị nguyên nhân có thể ngăn ngừa gan tổn thương nặng hơn.
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan, ở giai đoạn này gan đã bị tổn thương nghiêm trọng khiến chức năng gan suy giảm nhanh chóng. Các tế bào mô xơ thay thế và tiêu diệt các tế bào gan khỏe mạnh khiến gan không thể thực hiện chức năng một cách bình thường, không thể đảm bảo hoạt động cho cơ thể…
Người mắc xơ gan cổ trướng thường xuất hiện tình trạng dịch bị ứ đọng trong khoang bụng, khi lượng dịch vượt quá mức độ trung bình làm bụng phình to và sệ xuống, nổi nhiều mạch máu dưới da bụng khiến người bệnh cảm thấy đau đớn và mệt mỏi. Ở giai đoạn sớm của xơ gan cổ trướng thường rất khó phát hiện, khi thấy dấu hiệu bụng phình to mới thăm khám và phát hiện.
Bệnh án xơ gan cổ trướng người bệnh nên biết
Bệnh án xơ gan cổ trướng bao gồm tất cả thông tin liên quan tới bệnh bao gồm:
- Triệu chứng
- Nguyên nhân
- Biến chứng của bệnh
Hiểu rõ về tình trạng bệnh sẽ giúp cho việc điều trị bệnh hiệu quả nhất, hạn chế những biến chứng có thể xảy ra gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.
Triệu chứng của xơ gan cổ trướng
Khi bệnh tiến triển tới giai đoạn này chức năng gan bị suy giảm nhanh chóng, cấu trúc gan bị xơ hóa từ 80 – 90% và không còn khả năng hồi phục, nguy cơ chuyển sang ung thư và có thể tử vong trong thời gian ngắn. Người bệnh có các biểu hiện rõ rệt như:
- Người mệt mỏi, chán ăn, giảm cân nhanh chóng
- Chân mềm, phù, ấn vào có vết lõm sâu và đợi 1 – 2 phút mới trở lại bình thường
- Bụng to do dịch cổ trướng ứ đọng, đi ngoài phân đen, rối loạn tiêu hóa. Bụng căng do dịch cổ trướng tích tụ lại, cổ trướng tái phát nhanh do chức năng gan suy giảm trong tổng hợp protein.
- Hiện tượng hoàng đản, lúc đầu vàng nhạt càng sau càng đậm hơn. Lúc đầu vàng ở niêm mạc sau đó lan ra toàn thân.
- Chứng não gan, người bệnh có thể bị hôn mê, lúc ngất lúc tỉnh do không lọc được amoniac
- Có biểu hiện suy thận do chức năng thải độc không còn có tác dụng, sao mạch trên da, mô, niêm mạc
Nguyên nhân dẫn đến xơ gan cổ trướng
Những nguyên nhân phổ biến dẫn tới xơ gan cổ trướng phải kể tới như:
Do virus viêm gan mãn tính: Những người mắc viêm gan B, C nếu không được phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời dẫn tới xơ gan, bệnh kéo dài chuyển sang giai đoạn cuối. Nhiều trường hợp xơ gan ở giai đoạn cuối có biến chứng cổ chướng – đây là biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời dẫn tới tử vong.
Nhiễm trùng huyết: Những người bị nhiễm trùng đường huyết gây suy giảm hệ miễn dịch. Về lâu dài là nguyên nhân gây xơ gan cổ trướng.
Nhiễm hóa chất độc hại: Khi cơ thể bị nhiễm các hóa chất độc hại như Asen, thạch tím… hoặc là bị tắc mật cũng là nguyên nhân gây ra xơ gan. Tuy nhiên, những trường hợp này ít gặp ở người mắc xơ gan. Người bệnh xơ gan do nhiễm hóa hất độc hại nếu chuyển sang cổ trướng bệnh tiến triển rất nhanh và có nguy cơ tử vong cao.
Nghiện rượu: Những người nghiện rượu lâu ngày khiến chức năng gan dần suy giảm. Những người nghiện rượu thường không chú trọng tới việc theo dõi và điều trị bệnh khiến tình trạng càng nặng hơn. Ngoài ra, nếu không hạn chế uống rượu dẫn tới gan ngày càng tổn thương nặng nề, dẫn tới những biến chứng nguy hiểm tới sức khỏe.
Biến chứng của xơ gan cổ trướng
Khi bệnh tiến triển tới xơ gan cổ trướng, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng không còn hoạt động bình thường từ đó gây ảnh hưởng lớn tới quá trình trao đổi chất. Người bệnh thường xuyên thấy mệt mỏi, khó chịu, cơ thể thiếu chất dinh dưỡng. Gan bị tổn thương còn gây ảnh hưởng tới các bộ phận khác trong cơ thể như ảnh hưởng tới hệ hô hấp, tiêu hóa, tuần hoàn…
Ung thư gan – Biến chứng nguy hiểm của xơ gan
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn nguy hiểm, nếu không có biện pháp chăm sóc và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng cực kỳ nguy hiểm tới sức khỏe như xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan, ung thư gan thậm chí gây tử vong.
Chẩn đoán xơ gan cổ trướng
Người bệnh được bác sĩ chẩn đoán thông qua tiền sử bệnh lý và các xét nghiệm lâm sàng bao gồm:
- Xét nghiệm máu.
- Chụp cắt lớp ( chụp CT)
- Sinh thiết gan
Những xét nghiệm này nhằm chuẩn đoán và loại trừ các các nguyên nhân khác dẫn đến bệnh xơ gan.
Điều trị xơ gan cổ trướng như thế nào?
Khi bệnh tiến triển tới giai đoạn này, việc điều trị gặp nhiều khó khăn do tiên lượng của bệnh rất xấu, bệnh không có khả năng chữa khỏi. Mục đích của việc điều trị chỉ có tác dụng ngăn chặn sự tiến triển và những biến chứng nguy hiểm của bệnh. Đồng thời điều trị theo nguyên nhân gây bệnh và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.
Dưới đây là một số biện pháp điều trị xơ gan cổ trướng:
Điều trị theo hướng bảo tồn và tiết chế:
Đây là phương pháp điều trị có tính chất ôn hòa, điều trị theo hướng này không công phá hay đẩy lùi bệnh mà duy trì tình trạng bệnh ở mức ổn định, có kiểm soát để ngăn các đợt phát bệnh cũng như các cơn đau.
Phương pháp này bao gồm:
- Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức
- Có chế độ dinh dưỡng khoa học, hạn chế chất đạm
- Ngủ đủ giấc mỗi ngày, tinh thần lạc quan, vui vẻ, hạn chế stress
- Cân nhắc khi sử dụng một số loại thuốc gây độc cho gan như acetaminophen, thuốc an thần…
- Sử dụng thêm các vitamin nhóm B, C, K
- Sử dụng một số loại thuốc tây giúp bổ trợ cho quá trình làm việc của gan theo chỉ dẫn của bác sĩ
Chọc hút dịch cổ trướng:
Phương pháp này thường được áp dụng nhằm hỗ trợ cải thiện nhằm tránh cho người bệnh bị các biến chứng nặng thành suy gan. Thông thường, người bệnh được chuyên gia chỉ định lịch định kỳ để hút dịch trong khoang bụng.
Phương pháp tế bào gốc:
Đây là biện pháp điều trị tiên tiến và có hiệu quả hiện nay. Phương pháp áp dụng nguyên lý tách chiết tế bào gốc khỏe mạnh từ tủy xương nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Sau đó, các tế bào này được theo dõi nghiêm ngặt, xem xét đặc điểm khác thường không và được truyền ngược lại vào cơ thể người thông qua động mạch gan.
Những tế bào gốc này sẽ ngăn chặn quá trình xơ hóa, giảm viêm và tăng sinh mạch máu để nuôi dưỡng gan. Chúng có tác dụng giúp phục hồi những tế bào gan đã hư tổn, một phần tế bào gốc đó cũng có khả năng biệt hóa thành tế bào gan lành. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là chi phí cao, đòi hỏi trang thiết bị hiện đại và bác sĩ có trình độ cao.
Ghép gan:
Khi chức năng của gan bị mất đi hoàn toàn và không thể cứu vãn được nữa, chuyên gia chỉ định cắt bỏ và thay thế gan mới của người hiến. Tuy nhiên, phương pháp này có nhiều hạn chế về chi phí cao và nguồn tạng khan hiếm, không đủ đáp ứng. Chưa kể, ghép gan còn đòi hỏi điều kiện máy móc hiện đại cũng như trình độ y bác sĩ để thực hiện kĩ thuật này.
Bên cạnh các phương pháp điều trị, người bệnh cần bổ sung đủ dưỡng chất cho cơ thể. Hạn chế đồ ăn dầu mỡ, chất béo, kiêng tuyệt đối rượu bia và các chất kích thích để bảo vệ gan, phục hồi chức năng gan. Người bệnh thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe. Kiểm tra, thăm khám bệnh định kỳ để có thể điều trị bệnh hiệu quả.
Xơ gan cổ trướng là bệnh lý nguy hiểm, khó điều trị nhưng nếu phát hiện và điều trị sớm, tuân thủ theo chế độ ăn uống hợp lý, tránh làm việc nặng nhọc có thể giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và kéo dài thời gian sống.
Xem thêm: Thuốc điều trị xơ gan hiện nay?
Phòng bệnh xơ gan như thế nào?
Xơ gan khó trị nhưng dễ phòng, với những nguyên nhân do bẩm sinh thì không thể phòng tránh được nhưng với những nguyên nhân gây xơ gan thường gặp thì có thể phòng tránh được đa số trường hợp. Để giảm nguy cơ mắc xơ gan thực hiện các biện pháp bảo vệ và chăm sóc gan như sau:
- Giảm nguy cơ mắc viêm gan bằng cách không dùng chung bơm kim tiêm, quan hệ tình dục an toàn. Tiêm phòng vắcxin viêm gan B cho trẻ em và những người lớn chưa bị bệnh
- Hạn chế uống rượu bia vì đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới xơ gan, thay vào đó uống nước lọc hoặc các loại trà tốt cho gan
- Có lối sống lành mạnh, không thức khuya, tập thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày để tăng cường sức khỏe
- Chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung nhiều trái cây và rau củ, chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt và đạm nạc. Giảm chất béo và thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ.
- Tránh ăn thức ăn sống, thực hiện ăn chín uống sôi để không bị nhiễm ký sinh trùng
- Không dùng các thuốc gây ảnh hưởng tới gan
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh, giảm lượng mỡ thừa trong cơ thể vì chúng có thể làm tổn hại gan. Nếu thừa cân, béo phì cần có biện pháp giảm cân an toàn.
- Người bệnh mắc viêm gan B, C mạn tính cần được theo dõi định kỳ 3 tháng hoặc 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị sớm nhằm hạn chế biến chứng như xơ gan và ung thư gan
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan do các nguyên nhân khác như suy tim, tắc mật…
Tiêm phòng vắc xin viêm gan B là biện pháp phòng tránh nguy cơ mắc viêm gan B,
giảm thiểu nguy cơ mắc xơ gan