Hiểu về bệnh viêm gan do rượu

Bia rượu vốn là những thức uống tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể khiến bia rượu trở thành những sát thủ vô cùng nguy hiểm. Viêm gan do rượu là một căn bệnh phổ biến, nhiều người mắc bởi sự lạm dụng này. Cùng tìm hiểu về các vấn đề liên quan tới bệnh viêm gan do rượu để biết, phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả.

Những dấu hiệu chứng tỏ bạn đã bị viêm gan do rượu

Khi mới chớm viêm gan do rượu, triệu chứng không rõ ràng, không đáng chú ý. Tuy nhiên, căn bệnh trở nên tiến triển hơn, gan hư hỏng nhiều, các dấu hiệu và triệu chứng cũng séo rệt và tần suất cao hơn như:

Triệu chứng lâm sàng

Bệnh cảnh lâm sàng của viêm gan do rượu biến đổi từ bệnh không có triệu chứng hoặc nhẹ đến suy giảm gây tử vong.

Bệnh cảnh viêm gan do rượu điển hình:

• Bệnh nhân chán ăn, buồn nôn, nôn, khó chịu, sụt cân, đau bụng và vàng da.
• Sốt đôi khi cao tới 39 độ C, có thể sốt nhiều về chiều.
• Khám: gan to đau (đa số có), lách to (1/3 trường hợp).
• Nặng hơn có thể có: cổ trướng, phù, chảy máu, bệnh não gan.
• Vàng da, vàng mắt (lòng trắng mắt chuyển vàng), triệu chứng này có thể thuyên giảm nếu người bệnh kiêng rượu. Nếu tiếp tục uống rượu và chế độ ăn kém dinh dưỡng có thể dẫn đến các đợt cấp lặp đi lặp lại với các biểu hiện của gan mất bù có thể dẫn tới tử vong.

Có nhiều triệu chứng cho thấy gan bạn có bị tổn thương do rượu hay không

Triệu chứng cận lâm sàng

Chung cho bệnh gan do rượu là ALT tăng.

Các xét nghiệm khác tuỳ theo mức độ bệnh: bệnh gan do rượu nặng thì các xét nghiệm huyết học và sinh hoá sẽ có nhiều biến đổi:

Thiếu máu có thể do các nguyên nhân:

•  Do chảy máu dạ dày ruột cấp và mạn.
•  Thiếu hụt dinh dưỡng(chủ yếu là acid folic và vitamin B12).
•  Cường lách.
•  Ức chế trực tiếp của ethanol lên tuỷ xương.
• Thiếu máu huyết tán có thể do tác động tăng cholesterol huyết lên màng hồng cầu làm thành những chỗ nhô ra giống như cái cựa (hồng cầu gai).
• Tăng bạch cầu (viêm gan do rượu), tuy nhiên một số bệnh nhân có thể có giảm bạch cầu và tiểu cầu do cường lách hoặc do tác dụng ức chế của rượu tới tuỷ xương.
• Tăng nhẹ bilirubin huyết thanh.
• Thời gian prothrombin huyết thanh thường kéo dài
• Các rối loạn chuyển hoá: rối loạn dung nạp glucose.

Sinh thiết làm mô bệnh học:

Các tế bào gan thoái hoá và hoại tử, thường có các tế bào căng phồng và có thâm nhiễm các bạch cầu đa nhân và lympho bào. Bạch cầu đa nhân có thể bao quanh các tế bào gan bị tổn thương chứa những thể Mallory hoặc thể trong do rượu. Đó là những đám chất bắt màu eosin sẫm, ở xung quanh nhân được nghĩ là tương ứng với các sợi trung gian đã kết tập lại.

Các thể Mallory gợi ý rất nhiều đến viêm gan do rượu nhưng không phải là đặc hiệu vì chất tương tự về mặt hình thái học đã thấy kết hợp với béo phì bệnh lý, phẫu thuật nối tắt hỗng hồi tràng, đái tháo đường khó kiểm soát, bệnh Wilson, xơ gan ở trẻ em Ấn Độ.

Lắng đọng collagen xung quanh tĩnh mạch trung tâm và trong vùng xung quanh xoang, hiện tượng này gọi là xơ chất trong trung tâm có thể kết hợp với gia tăng khả năng tiến triển đến xơ gan.

• Nhìn với độ phóng đại thấp (HE x 10): tổn thương chủ yếu là thoái hoá mỡ, xơ hoá, viêm và tổn thương tế bào gan.
• Tế bào gan bị thoái hoá phồng lên, Thể mallory bắt màu đỏ
• Xơ hoá ngoại vi tế bào gan, xơ hoá quanh tĩnh mạch trung tâm
• Các bạch cầu đa nhân trung tính bao quanh tế bào gan bị thoái hoá.

Vì sao bia rượu khiến cho gan bị viêm?

Bia rượu phá hủy lá gan thế nào?

Rượu bia dù nặng hay nhẹ đều có chứa cồn (ethanol) – là một chất độc nên ngay sau khi được hấp thu vào máu, cơ thể sẽ tiến hành hoạt động đào thải ehtanol ra ngoài. 1 phần nhỏ cồn được thải ra ngoài qua tuyến mồ hôi, nước tiểu, hơi thở, 90% còn lại được chuyển hóa ở gan. Tại gan ethanol được chuyển hóa bởi hệ thống enzyme ADH. Các enzyme ADH biến đổi ethanol tạo thành acetaldehyde. Đây là chất gây độc lên hầu hết các hệ cơ quan.

Sau đó, gan sẽ chuyển hóa acetaldehyde thành acetate nhờ enzyme ALDH và glutathione. Acetate là chất ít độc hơn và được các tế bào trong cơ thể phân hủy thành năng lượng và CO2. Từ đó có thể thấy khả năng giải độc của gan phụ thuộc vào lượng enzyme và chất chống oxy hóa Glutathion do gan tiết ra. Song khả năng của gan chỉ có hạn, nó chỉ có thể sản sinh ra một lượng enzyme nhất định mỗi giờ, tương ứng với một lượng acetaldehyde nhất định được chuyển hóa.

Do vậy nếu uống rượu, bia với số lượng quá nhiều, thì gan không kịp sản xuất đủ số lượng men để chuyển hóa Acetaldehyde nữa. Khi đó Acetaldehyde tồn tại trong cơ thể, gây phá hủy tế bào gan, dẫn đến viêm gan cấp tính. Khi các tế bào trong gan bị phá hủy sẽ giải phóng men gan vào máu gây ra tình trạng men gan tăng cao. Gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan là 3 căn bệnh do cồn gây ra, có thể xảy ra cùng một lúc, hoặc diễn tiến từ từ theo thời gian. Nếu tình trạng này không được xử lý kịp thời, lâu ngày rất dễ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Từ năm 2010 đến nay, Việt Nam luôn nằm trong top các nước có tăng trưởng tiêu thụ rượu bia cao nhất thế giới. Cụ thể, mức tiêu thụ bia rượu tăng nhanh từ 3,3 lít năm 2007 lên 3,54 lít năm 2008 và 4 lít vào năm 2010. Dự báo, đến năm 2025, con số này sẽ là 7 lít/người/năm.

Với mức tiêu thụ rượu bia này, người Việt cũng đang phải chịu ảnh hưởng nặng nề không chỉ về tâm lý, sinh hoạt mà còn là các vấn đề về sức khỏe.

Yếu tố nguy cơ khiến viêm gan do rượu nặng hơn

Sử dụng rượu nặng hoặc uống nhiều là những nguy cơ chính dẫn đến viêm gan do rượu. Mặc dù khó đánh giá mức độ bao nhiêu, trong thời gian bao lâu sử dụng rượu sẽ dẫn đến tình trạng viêm gan bởi mỗi người có một mức độ nhạy cảm khác nhau với rượu. Tuy nhiên, mức vừa phải để không làm tổn hại đến sức khỏe đối với nam là 2 ly 40ml và 1 ly 40ml đối với nữ (nồng độ 40 độ rượu). Với bia, 5 cốc đối với nam và 1 cốc (500ml) đối với nữ được xem là lượng vừa phải.

Bia rươu mạnh, giới tính và di truyền là những yếu tố có thể khiến viêm gan do rượu trầm trọng hơn

Giới tính cũng là một trong những yếu tố khiến cho phụ nữ có nguy cơ mắc viêm gan do rượu cao hơn nam giới. Các nhà khoa học nhận định, sự chênh lệch này xuất phát từ sự khác biệt trong cách hấp thụ và chuyển hóa rượu.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, yếu tố di truyền với một số đột biến gen ảnh hưởng đến cách chuyển hóa rượu trong cơ thể, trong đó, có đột biến làm tăng nguy cơ mắc viêm gan ở nhiều người.

Viêm gan do rượu có thể biến chứng ra sao?

Theo thống kê gần đây tại các bệnh viện, số người bị viêm gan do rượu ngày càng gia tăng. Viêm gan do rượu sẽ dẫn đến tình trạng hoại tử tế bào gan khiến cho chức năng gan hoạt động kém hiệu quả. Việc uống rượu nhiều và kéo dài trong nhiều năm có thể đưa đến những tổn thương vĩnh viễn và những biến chứng nặng nề cho tế bào gan. Viêm gan do rượu nếu không được chữa trĩ kịp thời và cai rượu sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm sau:

– Xơ gan mãn tính: khi các mô gan bị viêm không được chữa trị kịp thời, các tổn thương kéo dài lâu dần sẽ gây ra chứng xơ gan mãn tính. Lúc này các tế bào gan bình thường sẽ bị thay thế bởi các tế bào hư tổn, xơ hóa và trở thành mãn tính không thể tự phục hồi lại được nữa.

Viêm gan, xơ gan là những biến chứng dễ gặp nhất nếu sử dụng rượu bia thường xuyên

– Xơ gan cổ trướng: đây là một biến chứng vào thời kỳ cuối của xơ gan khi không được chữa trĩ. Biểu hiện phổ biến của bệnh nhân lúc này thường là vàng da, báng bụng, rốn lồi và phù nề… Tuy nhiên, giai đoạn xơ gan mãn tính và xơ gan cổ trướng nếu được can thiệp bởi y khoa tiên tiến kịp thời sẽ có biện pháp duy trì và làm ổn định tình trạng bệnh.

– Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: nếu bệnh nhân xơ gan có biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản thì có thể dẫn đến nôn máu ồ ạt, nhiều trường hợp không cầm được sẽ dẫn đến tử vong nhanh chóng.

– Ung thư gan: Đây là biến chứng nặng nề nhất của bệnh nhân mắc phải bệnh gan. Ung thư gan sẽ tùy theo giai đoạn nhưng có rất ít người có thể duy trì được sức khỏe sau 6 tháng phát hiện bệnh.

– Bầm tím và chảy máu: Viêm gan rượu gây trở ngại cho việc sản xuất các protein giúp máu đóng cục. Kết quả có thể bị thâm tím và chảy máu dễ dàng hơn so với bình thường.

Người bệnh viêm gan do rượu nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến sức miễn dịch yếu, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là phổi dễ bị lây nhiễm và viêm phúc mạc tự phát do vi khuẩn. Tỉ lệ bị viêm phổi ở người bị viêm gan do rượu cao hơn người thường từ 4-5 lần, hơn nữa đây là 1 trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong.

Rất nhiều bệnh nhân viêm gan do rượu vì uống rượu nhiều dẫn đến hệ tiêu hóa xuất huyết làm rối loạn acid-base và chất điện giải, tiếp tục gây truyền nhiễm. Khi gan rơi vào trạng thái hôn mê, nếu không kịp thời chữa trị tỉ lệ tử vong rất cao.

Biện pháp bảo vệ gan trước tác hại của bia rượu

Bia rượu mang lại rất nhiều tác hại cho gan, tuy nhiên trong xã hội hiện nay, vì nhiều lý do mà bia rượu vẫn được tiêu thụ rất mạnh. Dưới đây là một vài bí quyết giúp giảm bớt tác hại của bia rượu lên lá gan của bạn

Không để bụng đói khi uống rượu

Nên lót dạ dày trước khi chuẩn bị uống bia, rượu vì thức ăn đẩy lùi cơn say và giảm bớt tác hại của rượu với sức khỏe cơ thể. Khi đã có thức ăn trong dạ dày. Các axit dịch vị do tiêu hóa thức ăn mà tạm thời “quên đi” việc xử lý chất cồn trong rượu, từ đó đẩy lùi cơn say. Nên ăn đồ ăn có nhiều dầu mỡ, hoặc đồ có vị chua trong suốt quá trình hấp thụ bia, rượu là một cách bảo vệ gan khi uống rượu bia.

Uống nhiều nước trong quá trình uống rượu

Hãy uống nước ngay sau khi uống rượu. Dù lượng nước nhiều hay ít thì việc này cũng khiến cơ thể bài tiết nhiều hơn. Cách này cũng giúp đẩy nhanh quá trình đào thải chất cồn ra khỏi cơ thể qua đường tiểu tiện, giúp không bị say khi uống rượu. Đồng thời, nước cũng giúp hòa tan nồng độ cồn trong rượu và tống ra ngoài, hạn chế cho gan phải làm việc quá tải, giúp bảo vệ gan.
Sau khi uống bia, rượu xong, nên uống một ly đá chanh. Lượng axit trong chanh sẽ hoà tan được phần nào lượng độc tố và độ cồn

Ăn nhiều rau xanh và hoa quả

Rau xanh, hoa quả, đậu tương và các chế phẩm từ đậu tương giàu vitamin và chất chống oxi hóa, giúp bảo vệ gan và hạn chế tác hại của cồn trong rượu tới hoạt động của gan. Vì vậy, một chút rau xanh, hoa quả hoặc sữa đậu nành sau bữa tiệc sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của lá gan và cơ thể sau khi uống rượu.

Sử dụng thảo dược

Có thể sử dụng một số loai thảo dược để giúp bảo vệ gan như: actiso, diệp hạ châu, cà gai leo, mật nhân, giảo cổ lam… Trong đó Cà gai leo được người dân Tây Bắc sử dụng để giải rượu từ rất lâu đời. Cũng theo kinh nghiệm dân gian, khi uống rượu chỉ cần chà răng hoặc nhấm rễ Cà gai leo thì sẽ tránh được say nếu say chỉ cần sắc thân và lá uống sẽ nhanh chóng tỉnh rượu.

Bằng các tiến bộ trong khoa học hiện đại, các nhà khoa học dược đã tìm kiếm ra nhiều thảo dược tốt cho gan như Cà gai leo, mật nhân, diệp hạ châu, kế sữa…

Cà gai leo đã được cả Y học cổ truyền và hiện đại khẳng định công hiệu. Đây cũng là dược liệu duy nhất đến thời điểm này được nghiên cứu kỹ lưỡng, bài bản nhất, chứng minh công dụng tăng cường chức năng giải độc của gan, bảo vệ tế bào gan, hạn chế tổn thương gan do bia rượu gây ra, đồng thời làm chậm sự phát triển của xơ gan, hỗ trợ điều trị men gan cao, viêm gan vi rút.

Dưới ánh sáng khoa học hiện đại, Cà gai leo đã được nghiên cứu hơn 35 năm để ứng dụng điều trị bệnh gan. Các đề tài “Nghiên cứu điều trị hỗ trợ bệnh nhân viêm gan virus B mạn hoạt động bằng thuốc Haina (chiết xuất từ Cà gai leo) giai đoạn 3”, “Nghiên cứu tác dụng ức chế quá trình xơ của cà gai leo trên mô hình gây xơ gan thực nghiệm” và thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động tại Viện TƯ quân đội 108, Viện Quân y 103 đã chứng minh: Đây là dược liệu duy nhất tới nay có tác dụng ngăn chặn xơ gan, hạ men gan, giải độc gan, giảm nồng độ virus viêm gan B.

Ngoài ra, các nhà khoa học mở ra hướng đi mới trong việc dùng thảo dược để giải độc gan khi chứng minh Cà gai leo kết hợp Mật nhân sẽ mang lại hiệu quả cao trong việc bảo vệ gan trước tác nhân gây độc, hỗ trợ điều trị viêm gan B và ngăn chặn xơ gan tiến triển rõ rệt.

Mật nhân có tác dụng nhuận gan lợi mật rõ rệt, giải độc rượu, chống mệt mỏi. Ngoài ra, mật nhân còn tăng cường miễn dịch nên rất phù hợp cho những người gan yếu. (Đọc thêm thông tin: Người uống rượu bia cần mật nhân để khỏe và chống xơ gan)

Cây cà gai leo

Đặc biệt hơn cả, sản phẩm từ Cà gai leo kết hợp với Mật nhân được nghiên cứu lâm sàng tại các bệnh viện lớn chứng minh hiệu quả trong việc bảo vệ, giải độc gan vượt trội, tăng cường chức năng gan, hỗ trợ điều trị men gan cao, viêm gan vi rút, ngăn ngừa tiến triển của xơ gan. Kết hợp giữa cà gai leo và mật nhân có thể coi là giải pháp an toàn, hiệu quả khi muốn giải độc gan, bảo vệ gan, đặc biệt cho những người hay bia rượu.

Để ứng dụng sự kết hợp Cà gai leo và Mật nhân vào thực tế phục vụ đông đảo người dùng cần có sự đầu tư lớn cả về nguồn nguyên liệu và vật chất. Vì thế, Tuệ Linh đã tiên phong tại Việt Nam nhận chuyển giao các đề tài khoa học thành sản xuất TPBVSK Giải độc gan Tuệ Linh với thành phần chiết xuất chuẩn hoá Cà gai leo, Mật nhân theo đúng các tiêu chuẩn về hàm lượng như ở nghiên cứu khoa học.