Bị mắc viêm gan A có di truyền không? Chuyên gia gan giải đáp chi tiết

Nghe đến viêm gan virus, nhiều người nghĩ ngay rằng đây là bệnh lây truyền từ người này sang người khác. Đặc biệt là những cặp vợ chồng mới cưới thường lo lắng liệu có truyền sang con cái của họ hay không. Vậy viêm gan virus A có di truyền không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Viêm gan A có di truyền không?

Viêm gan A có di truyền không? Đây là thắc mắc phổ biến của nhiều người khi tìm hiểu về bệnh viêm gan A – một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Trên thực tế, viêm gan A không phải là bệnh di truyền và hoàn toàn không lây từ bố mẹ sang con qua đường máu hay di truyền gen như một số bệnh lý khác.

Không giống như viêm gan B và C, vốn có khả năng lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ hoặc khi sinh, thì virus HAV không có cơ chế lây truyền qua đường máu hoặc di truyền qua gen. Vì vậy, một người dù có bố mẹ từng mắc viêm gan A cũng không có nguy cơ bị lây nhiễm chỉ vì mối quan hệ huyết thống.

Viêm gan A không di truyền từ bố mẹ sang con

Viêm gan A là một bệnh nhiễm trùng gan cấp tính do virus HAV (Hepatitis A Virus) gây ra. Virus này là một trong các chủng virus gây viêm gan hiện nay, bên cạnh các chủng phổ biến khác như viêm gan B, C, D, E và G. Virus HAV chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, cụ thể là qua thực phẩm hoặc nguồn nước bị nhiễm virus. Những người sống trong môi trường kém vệ sinh, sử dụng nước không sạch, hoặc ăn các loại hải sản sống, tái từ vùng nước bị ô nhiễm… có nguy cơ cao mắc bệnh. Việc chung đụng vật dụng cá nhân, ăn uống chung, không rửa tay sạch sau khi đi vệ sinh hoặc chăm sóc người bệnh mà không dùng biện pháp bảo hộ vệ sinh, cũng là những con đường lây lan phổ biến của viêm gan A.

Viêm gan A có nguy hiểm không?

Ngoài thông tin thắc mắc “Viêm gan A có di truyền không?”nhiều bệnh nhân cũng lo lắng về mức độ nguy hiểm của bệnh viêm gan A. Trên thực tế, viêm gan A tuy là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus HAV gây ra, nhưng không được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm mạn tính như viêm gan B hoặc viêm gan C.

Viêm gan A là bệnh cấp tính, hiếm gây biến chứng nghiêm trọng: Viêm gan A chủ yếu ảnh hưởng đến gan trong thời gian ngắn. Phần lớn người bệnh sau khi nhiễm virus sẽ có các triệu chứng như: mệt mỏi, sốt nhẹ, buồn nôn, vàng da, đau bụng – tương tự triệu chứng cảm cúm, và sẽ tự khỏi hoàn toàn sau 2 đến 4 tuần nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách.

Đặc biệt, viêm gan A không tiến triển thành bệnh mạn tính, và gần như không gây ra các tổn thương gan nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan – vốn là hậu quả điển hình của viêm gan B và C nếu không được điều trị kịp thời. Chỉ trong những trường hợp hiếm gặp (chủ yếu ở người già hoặc người có bệnh lý gan từ trước), viêm gan A mới dẫn đến biến chứng như viêm gan tối cấp – một dạng suy gan cấp tính nguy hiểm.

Sau khi khỏi bệnh, người mắc sẽ có miễn dịch suốt đời: Một điểm đặc biệt đáng chú ý là sau khi khỏi bệnh, cơ thể người từng nhiễm virus HAV sẽ tự sản sinh ra kháng thể chống lại virus này, giúp họ có miễn dịch suốt đời. Điều này đồng nghĩa với việc viêm gan A gần như không tái nhiễm lần thứ hai, trừ phi người bệnh có tình trạng suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

Chính nhờ khả năng tạo miễn dịch này mà viêm gan A cũng không lây truyền qua di truyền học, tức là viêm gan A không có khả năng di truyền từ bố mẹ sang con – một yếu tố quan trọng giúp bệnh này ít gây lo ngại trong cộng đồng về mặt di truyền học.

>> Xem thêm: Những biến chứng của bệnh viêm gan A

Các con đường lây truyền viêm gan virus A

Tuy không di truyền từ mẹ sang con giống như viêm gan B hoặc C. Tuy nhiên, virus viêm gan A (HAV) lại lây qua đường tiêu hóa – một hình thức lây truyền rất phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày, nhất là trong điều kiện vệ sinh kém hoặc thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm.

Dưới đây là những con đường lây truyền chính của virus viêm gan A mà bạn cần biết để chủ động phòng tránh:

1. Ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh

Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất của viêm gan A. Virus HAV thường tồn tại trong thực phẩm bị ôi thiu, bẩn hoặc chưa được nấu chín kỹ. Khi ăn phải những thực phẩm này, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể qua hệ tiêu hóa, sau đó tấn công gan và gây viêm.

Một số thực phẩm có nguy cơ cao bao gồm:

Thịt tái, tiết canh, gỏi sống không được chế biến an toàn.
Rau sống không rửa kỹ, đặc biệt là các loại rau ngâm nước ao, ruộng.
Hải sản sống hoặc nấu tái, đặc biệt là từ vùng nước nhiễm bẩn.

Để phòng tránh, các chuyên gia khuyến cáo mọi người:

Ăn chín, uống sôi.
Rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến.
Hạn chế ăn ngoài tại các hàng quán mất vệ sinh.

2. Uống phải nguồn nước ô nhiễm

Virus viêm gan A có thể tồn tại trong nguồn nước bẩn. Ở những nơi có hệ thống cấp nước kém hoặc thiếu vệ sinh môi trường, virus dễ dàng lây lan qua nước sinh hoạt, nước uống chưa qua xử lý hoặc đá viên không đảm bảo.

Các trường hợp thường gặp:

Uống nước không đun sôi.
Sử dụng nước ao, hồ, giếng không lọc để chế biến thức ăn.
Ăn uống tại nơi dùng nguồn nước không hợp vệ sinh.

Vì vậy, hãy đảm bảo sử dụng nguồn nước sạch, đun sôi nước uống và tránh dùng nước máy chưa lọc ở những khu vực có nguy cơ nhiễm bẩn cao.

Sống trong môi trường ô nhiễm là nguyên nhân dễ bị nhiễm viêm gan A

Xem thêm: Bệnh viêm gan A có chữa được không?

3. Dùng chung các đồ dùng cá nhân

Mặc dù viêm gan A không lây qua máu như viêm gan B, nhưng virus HAV vẫn có thể tồn tại trên các bề mặt và đồ dùng cá nhân của người bệnh như:

Bàn chải đánh răng
Cốc chén, thìa đũa
Khăn mặt, khăn tắm
Dụng cụ vệ sinh cá nhân khác

Nếu bạn vô tình dùng chung các vật dụng này mà không vệ sinh kỹ, virus có thể theo tay, miệng và đi vào hệ tiêu hóa. Ngoài ra, khi chăm sóc người bệnh viêm gan A, nếu không sử dụng khẩu trang và rửa tay kỹ sau khi tiếp xúc, nguy cơ lây nhiễm cũng rất cao.

Để phòng tránh:

Tuyệt đối không dùng chung đồ dùng cá nhân.
Đảm bảo người bệnh sử dụng riêng biệt các vật dụng sinh hoạt hằng ngày.
Luôn rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với người nhiễm bệnh hoặc các vật dụng nghi nhiễm virus.

4. Ăn thức ăn tại môi trường bị ô nhiễm

Các loại hải sản như tôm, cua, ghẹ, sò, ốc… sống ở các vùng nước nhiễm bẩn có thể chứa virus HAV. Nếu chúng không được chế biến kỹ hoặc được ăn sống, tái, nguy cơ lây nhiễm viêm gan A rất cao.

Điều này đặc biệt nguy hiểm tại các vùng ven biển hoặc sông hồ có nguồn thải sinh hoạt trực tiếp đổ xuống nước. Vì vậy:

Hãy chọn hải sản có nguồn gốc rõ ràng.
Chế biến chín kỹ trước khi ăn.
Tránh các món ăn tái, sống như gỏi hải sản, sò huyết sống, hàu sống…

Cần làm gì để phòng ngừa viêm gan A?

Dù viêm gan A không phải là bệnh di truyền và không lây từ mẹ sang con, nhưng lại có khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng qua đường tiêu hóa – đặc biệt trong điều kiện vệ sinh kém, thực phẩm không an toàn. Vì vậy, hiểu rõ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa viêm gan A là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Tiêm vắc xin viêm gan A – Cách phòng ngừa hiệu quả nhất

Tiêm vắc xin phòng viêm gan A là phương pháp chủ động và an toàn hàng đầu hiện nay. Vắc xin giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống lại virus HAV, từ đó ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh ngay cả khi tiếp xúc với nguồn lây.

Ai nên tiêm vắc xin viêm gan A?

Trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên.
Người lớn chưa từng nhiễm virus HAV hoặc chưa tiêm vắc xin trước đó.
Người sống hoặc làm việc trong môi trường dễ lây nhiễm (trường học, khu công nghiệp, nhà hàng, quán ăn…).
Người chuẩn bị đi du lịch đến vùng có tỷ lệ mắc viêm gan A cao.

Lịch tiêm chủng: Tiêm 2 mũi, mũi thứ hai cách mũi đầu tiên khoảng 6 tháng. Sau khi tiêm đủ 2 mũi, khả năng miễn dịch có thể kéo dài trên 20 năm hoặc suốt đời.

Giữ vệ sinh cá nhân, an toàn thực phẩm

Virus viêm gan A thường lây qua miệng – tay – thực phẩm – nước uống, vì vậy giữ vệ sinh tốt là cách ngăn chặn virus xâm nhập hiệu quả nhất.

Thói quen cần duy trì hằng ngày:

Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh.
Không dùng chung vật dụng cá nhân như khăn mặt, bàn chải, ly uống nước, đũa muỗng với người khác.
Lau dọn, sát khuẩn nhà vệ sinh thường xuyên, đặc biệt nếu trong gia đình có người nhiễm hoặc nghi nhiễm viêm gan A.

Đối với thực phẩm và nước uống:

Luôn ăn chín, uống sôi.
Rửa sạch rau củ quả bằng nước sạch, ngâm với nước muối loãng khi cần thiết.
Tránh ăn các món sống như gỏi cá, hàu sống, rau sống chưa rõ nguồn gốc hoặc không đảm bảo vệ sinh

Hạn chế ăn thực phẩm sống

Hải sản sống (hàu, sò, ốc, tôm tái…) thường sống trong môi trường nước mặn, lợ hoặc ao hồ – những nơi dễ bị ô nhiễm bởi chất thải sinh hoạt. Virus HAV có thể tồn tại trong động vật có vỏ nếu môi trường nước bị nhiễm bẩn.

Lời khuyên từ chuyên gia:

Không ăn hải sản sống hoặc tái nếu không rõ nguồn gốc.

Ưu tiên chọn hải sản được đánh bắt hoặc nuôi ở vùng nước sạch, chế biến kỹ trước khi ăn.

Tránh xa các quán ăn đường phố không đảm bảo an toàn thực phẩm, đặc biệt khi đi du lịch.

Cảnh giác khi đi đến nơi có dịch bệnh

Một số quốc gia, khu vực đang phát triển hoặc thiếu hệ thống xử lý nước và vệ sinh môi trường như Đông Nam Á, châu Phi, Nam Mỹ là điểm nóng của viêm gan A. Khi du lịch đến những nơi này, bạn nên:

Tiêm phòng viêm gan A trước ít nhất 2 tuần.
Uống nước đóng chai, tránh dùng đá viên ở nơi không rõ nguồn nước.
Tránh ăn uống ở các hàng quán không đảm bảo vệ sinh.
Mang theo nước rửa tay khô hoặc khăn ướt sát khuẩn để dùng khi không có nước sạch.

Tham khảo chi tiết: Cách phòng ngừa và điều trị bệnh viêm gan A

Tóm lại, bài viết này đã làm sáng tỏ vấn đề viêm gan virus A có di truyền không và các con đường lây nhiễm viêm gan A. Vì hiện nay, vấn đề môi trường ô nhiễm và mất vệ sinh an toàn thực phẩm đang rất phổ biến nên bạn cần có ý thức phòng bệnh và đi khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ lá gan cũng như sức khỏe của bản thân.