Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế Giới tình trạng viêm gan đang ngày một gia tăng, trong đó Việt Nam luôn nằm trong top nhiễm virus viêm gan cao nhất khu vực Thái Bình Dương. Diễn biến của bệnh ngày càng phức tạp, tỷ lệ kháng thuốc cao và nhiều biến chứng nguy hiểm. Không thể chậm trễ hơn, phòng chống viêm gan cần quyết liệt và hành động ngay lập tức.
1. Viêm gan virus B, C – mối nguy hiểm toàn cầu
Nhiễm virus viêm gan B (HBV) và viêm gan virus C (HCV) là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất của loài người. Theo WHO ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng 1.45 triệu người tử vong do virus viêm gan gây ra. Con số này nhiều hơn tổng số tử vong do HIV/AIDS, lao và sốt rét. Tại nước ta, viêm gan virus B và C chiếm tới 20% dân số. Tức là cứ 100 người thì có khoảng 20 người mắc viêm gan B hoặc viêm gan C, một tỷ lệ rất cao. Tiến sỹ Margaret Chan, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra lời cảnh báo: "Thế giới không ý thức được hết mức độ nguy hiểm của bệnh viêm gan. Đã tới lúc cần phải huy động một nỗ lực toàn cầu để đối phó với căn bệnh này trên quy mô tương tự như cuộc chiến với những căn bệnh truyền nhiễn khác như HIV/AIDS và bệnh lao."
2. Virus viêm gan B dễ lây hơn HIV gấp 100 lần
HBV lây truyền theo con đường tương tự 3 đường lây của HIV là: đường máu, quan hệ tình dục, mẹ truyền sang con, tuy nhiên virus viêm gan B có khả năng lây cao gấp 100 lần HIV và “dai sức” hơn rất nhiều. Trong điều kiện bình thường, một virus viêm gan B có thể sống được 1 tháng, trong khi virus HIV không thể tồn tại lâu ngoài cơ thể. Ngoài ra, để tiêu diệt được virus viêm gan B, nếu dùng cách khử trùng thông thường là đun sôi ở 100 độ C thì phải đun tới 30 phút mới có thể tiêu diệt được virus này.
Do cơ chế tồn tại dai dẳng của HBV ở tế bào gan nhiễm bệnh, nên ngay cả những liệu pháp điều trị hiện đại nhất cũng có tỷ lệ đáp ứng nhất định và tiềm ẩn nhiều nguy cơ kháng thuốc. Việc điều trị cần có sự giám sát chặt chẽ, đánh giá hiệu quả, giám sát tình trạng kháng thuốc và không ngừng nâng cao thể trạng cũng như chức năng gan của bệnh nhân.
3. Những nguyên nhân làm tỷ lệ nhiễm viêm gan B, C diễn biến khó lường
Cho đến nay y học hiện đại cũng chưa tìm ra cách chữa trị triệt để với Viêm gan virus B. Mục đích điều trị nhằm: ức chế sự nhân lên của virus trong cơ thể, bình thường hóa men gan và ngăn ngừa biến chứng xơ gan, ung thư gan. Điều đáng nói là chi phí điều trị vẫn là khá cao so với phần lớn thu nhập của người dân. Hiện nay, điều trị viêm gan B mất khoảng 2 -3.5 triệu/ tháng, viêm gan C là 5 -15 triệu đồng/tháng. Mỗi đợt điều trị kéo dài hàng năm, thậm chí suốt đời. Bên cạnh đó, tỷ lệ kháng thuốc của virus cao và người bệnh có khả năng gặp các tác dụng phụ như mệt mỏi, rụng tóc, mất ngủ, sụt cân, rối loạn tiêu hóa, mẩn ngứa… Những vấn đề này khiến người bệnh nản lòng, dễ bỏ dỡ quá trình điều trị, dẫn tới bệnh khó kiểm soát, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc tới một thực trạng đáng buồn là rất nhiều người mắc viêm gan virus B và C gặp phải sự kỳ thị của những người xung quanh. Với sự hiểu biết sai lệch, rất nhiều người dân cho rằng bệnh viêm gan virus B, C lây qua đường ăn uống, tiếp xúc cơ thể như bắt tay, ăn chung bát, hoặc lây qua đường hô hấp như nói chuyện, hắt hơi…Vì vậy họ thường có thái độ xa lánh, e dè và ngại tiếp xúc với người mắc viêm gan virus B và C. Thậm chí, nhiều người bệnh viêm gan virus B, C suy sụp tinh thần không dám lập gia đình vì bị người yêu “từ chối do sợ lây bệnh”, hoặc sợ di chuyền sang con cái. Những kỳ thị đó, vô hình chung đã khiến người mắc virus viêm gan B, C dấu bệnh tình, âm thầm điều trị hoặc bỏ qua vì sợ có người phát hiện, khiến cho việc kiểm soát bệnh ngày càng khó khăn.
4. Cộng đồng chung tay đẩy lùi viêm gan virus và xơ gan
Đại diện nhãn hàng Giải Độc Gan Tuệ Linh phát biểu trong chương trình
Trước những thực trạng trên, để việc tầm soát và khống chế bệnh viêm gan virus B và C hiệu quả cần có sự tham gia cả cả cộng đồng, các đơn vị chuyên môn và ban ngành quản lý:
- Tuyên truyền và nâng cao hiểu biết của cộng đồng về bệnh viêm gan virus B và C, giúp người dân có cái nhìn đúng đồng thời có kiến thức cần thiết để phòng bệnh, phát hiện bệnh sớm nhằm kiểm soát bệnh hiệu quả.
- Cộng đồng chung tay chia sẻ thông tin, xóa bỏ kỳ thị với người mắc bệnh viêm gan virus và xơ gan. Viêm gan virus B, C chỉ lây qua đường máu (với phương thức lây truyền là mẹ truyền sang con, máu của người nhiễm bệnh lây sang máu người lành và quan hệ tình dục không an toàn). Do vậy, việc phòng tránh viêm gan virus B, C hoàn toàn có thể bằng cách tiêm phòng đầy đủ theo lịch tiêm chủng quốc gia, đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
- Người mắc viêm gan virus B và C cần tuân thủ đúng theo phác đồ điều trị, khám sức khỏe định kỳ và có lối sống lành mạnh, khoa học
- Các cơ quan chuyên ngành nỗ lực tìm ra các giải pháp điều trị, hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan virus B, C hiệu quả, chi phí hợp lý, giúp nâng cao sức khỏe người bệnh và giảm bớt gánh nặng kinh tế.