Viêm gan A (Heoatitis A) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính tại gan, do virus viêm gan A gây ra. Viêm gan A là một trong 6 chủng gây viêm gan virus hiện đã được xác định cùng với các loại khác là B, C, D, E và G. Bệnh viêm gan A thường lây qua đường tiêu hóa (thực phẩm và nguồn nước nhiễm bẩn) hoặc tiếp xúc với người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh viêm gan A
Nguyên nhân gây viêm gan A là do virus viêm gan A xâm nhập và tấn công tế bào gan dẫn tới viêm. Bệnh lý này có liên quan mật thiết tới vệ sinh cá nhân, vệ sinh thực phẩm và vệ sinh môi trường. Virus viêm gan A dễ lây nhiễm qua đường tiêu hóa, trong môi trường có tiêu chuẩn vệ sinh kém khả năng cao bùng phát thành dịch.
Con đường lây nhiễm chủ yếu của virus viêm gan A là qua đường tiêu hóa (phân – miệng). Khi nuốt phải đồ ăn, thức uống đã nhiễm phân của người bệnh được xem là con đương lây truyền phổ biến nhất. Ngoài ra, bạn cũng có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc ăn uống với người nhiễm bệnh, ăn thực phẩm sống có vỏ (tôm, cua, sò…) từ các nguồn nước bị nhiễm bẩn, hoặc tiếp xúc gần với người bệnh. Cụ thể, một số nguyên nhân làm tăng nguy cơ nhiễm viêm gan A như:
- Thường xuyên du lịch ở vùng có tỷ lệ lưu hành virus viêm gan A cao.
- Sử dụng thức ăn không đảm bảo vệ sinh, có mang virus viêm gan A hoặc người chế biến bị nhiễm virus viêm gan A, không tuân thủ quy trình rửa tay đúng cách trước khi chạm vào thức ăn.
- Dùng chung thức ăn, sử dụng chung đồ sinh hoạt cá nhân (vật dụng ăn uống, khăn mặt, khăn tắm, chậu, bàn chải đánh răng…) với người bệnh viêm gan A.
- Virus viêm gan A cũng có thể lây qua đường tình dục nếu tiếp xúc với vùng hậu môn của bất cứ người nào mắc bệnh.
- Sử dụng nguồn nước nhiễm virus viêm gan A.
- Tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh, ngay cả khi họ chưa có triệu chứng.
- Ngoài ra, virus cũng có thể lây truyền qua đường máu, nhưng khả năng lây lan theo con đường này rất thấp vì có rất ít virus viêm gan A tồn tại trong máu của người bệnh.
Đồ ăn sống, không đảm bảo vệ sinh dễ mang virus viêm gan A gây bệnh.
Xem thêm chi tiết: Viêm gan A có lây không và lây như thế nào?
Những ai có nguy cơ bị nhiễm bệnh viêm gan A?
Virus viêm gan A dễ lây lan nên bất kỳ ai chưa được tiêm phòng viêm gan A đều có thể nhiễm bệnh. Tuy nhiên, đối tượng mắc bệnh thường gặp nhất là trẻ em từ 5 – 14 tuổi. Ngoài ra, các đối tượng dễ mắc viêm gan A phải kể tới:
- Người sinh sống, làm việc hay du lịch ở nơi có tỷ lệ người mắc bệnh cao.
- Người làm nghề giữ trẻ tại các trung tâm chăm sóc trẻ em.
- Sống cùng nhà với người bệnh mắc viêm gan A.
- Dùng ma túy trái phép.
- Dương tính với HIV.
- Mắc chứng rối loạn đông máu
Tuy nhiên, không có các yếu tố nguy cơ trên không đồng nghĩa với việc không thể lây nhiễm virus viêm gan A. Đặc biệt, người bệnh cần thăm khám càng sớm càng tốt nếu có dấu hiệu của viêm gan A hoặc nghi ngờ bản thân đã tiếp xúc với virus viêm gan A gần đây nhưng chưa có triệu chứng.
Đọc chi tiết: Các dấu hiệu nhận biết viêm gan A sớm nhất
Cách phòng tránh bệnh viêm gan A
Hiện nay, bệnh viêm gan A vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Do đó, các biện pháp phòng bệnh có ý nghĩa rất quan trọng. Đặc biệt, viêm gan A hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách tiêm vacxin. Tiêm đủ liều sẽ giúp cơ thể chống lại virus. Các cơ quan y tế khuyến cáo nên tiêm chủng viêm gan A cho:
- Trẻ em trên 1 tuổi.
- Người thường xuyên đi du lịch hoặc sinh sống tại khu vực có lưu hành viêm gan A từ trung bình tới cao.
- Người bị viêm gan B, C và những người có bệnh lý viêm gan mạn tính.
- Người làm việc trong môi trường dễ bị nhiễm bệnh như làm việc ở bếp ăn tập thể, nhà hàng, làm việc liên quan tới vắc xin viêm gan A trong phòng thí nghiệm…
- Quan hệ đồng giới ở nam.
- Có tiền sử rối loạn đông máu.
- Tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh.
- Người vô gia cư.
- Người nghiện thuốc.
- Những người tiến triển nặng nếu nhiễm HAV.
Tiêm vacxin phòng viêm gan A là cách phòng bệnh tốt nhất.
Ngoài ra, nhằm hạn chế khả năng lây nhiễm virus viêm gan A, bạn cần thực hiện:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước ấm trước khi ăn và chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh.
- Thực hiện ăn chín, uống sôi, hạn chế ăn ngoài hàng.
- Đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường và nguồn nước.
- Gọt vỏ các loại trái cây và củ quả tươi trước khi ăn.
- Xử lý tốt phân và chất thải của người bệnh.
- Không sử dụng chung đồ sinh hoạt cá nhân như vật dụng ăn uống, khăn tắm, khăn mặt, bàn chải đánh răng, các loại xô chậu… với người bệnh.
- Cần cải thiện chất lượng môi trường sống, đảm bảo vệ sinh chính là biện pháp ngăn chặn viêm gan A bùng phát thành dịch lớn.
