Chăm sóc lá gan - Phòng ngừa và điều trị bệnh về gan

Việc giữ cho lá gan khỏe mạnh chính là yếu tố tiên quyết giúp con người bảo vệ sức khỏe toàn thân và kéo dài tuổi thọ. Do đó, mỗi người nên chủ động có biện pháp phòng tránh bệnh gan hiệu quả và có một liệu trình điều trị phù hợp.

1. Bệnh gan – Nguy hiểm nhưng dễ phòng ngừa

Trong các bệnh lý ảnh hưởng tới sức khỏe con người thì bệnh lý về gan là những bệnh nguy hiểm nhất, đe dọa đến tuổi thọ và tính mạng của con người. Bởi gan là “nhà máy lọc máu” vô cùng quan trọng giúp khử độc, làm sạch máu. Máu sau khi được thanh lọc sẽ được phân bổ đến các cơ quan khác trong cơ thể để giúp duy trì các hoạt động sống. Khi gan “đổ bệnh”, không thể thực hiện tốt khả năng khử độc, lọc máu, chất độc không được khử sẽ tích tụ lại và gây ra nhiều bệnh nguy hiểm cho chính lá gan cũng như các bộ phận khác, đặc biệt là các bệnh xuất huyết tiêu hóa, suy thận, giãn tĩnh mạch thực quản, xơ gan, thậm chí ung thư gan với nguy cơ tử vong cao. Tuy là bệnh hiểm nhưng việc phòng ngừa lại rất đơn giản và bạn có thể hoàn toàn chủ động bảo vệ lá gan của mình bằng các biện pháp sau:

a. Những biện pháp phòng bệnh không đặc hiệu:

Đối với virus viêm gan lây theo đường tiêu hoá (HAV và HEV) cần phải giữ vệ sinh thực phẩm và nước uống. Quản lý và khử trùng phân của bệnh nhân để tránh lây lan.
Đối với các virus viêm gan lây theo đường máu (HBV, HCV, HDV) cần phải dùng các dụng cụ tiêm truyền một lần, đảm bảo khử trùng tốt các dụng cụ tiêm truyền, phẫu thuật. Sử dụng máu và các chế phẩm của máu cần được kiểm tra chặt chẽ để loại trừ các virus viêm gan. Virus viêm gan B có thể lây truyền qua đường sinh dục do vậy trong quan hệ tình dục cũng phải có dụng cụ bảo vệ như đối với HIV/AIDS.

b. Những biện pháp phòng bệnh đặc hiệu

Đối với viêm gan A: Phòng bệnh khẩn cấp bằng Gammaglobulin miễn dịch, hiệu quả bảo vệ chỉ được 4 – 6 tháng. Vacxin bất hoạt bằng Formalin (Havrix) cho hiệu quả dự phòng nhưng chưa được sử dụng rộng rãi. Gần đây Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã sản xuất thành công Vacxin phòng bệnh viêm gan A.
Đối với viêm gan B: Vacxin viêm gan B đã được sử dụng khá rộng rãi và đã nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta. Vacxin được chỉ định cho trẻ em và những người có nguy cơ lây nhiễm.
Viêm gan do thuốc: thường là cấp tính, ít khi là viêm mạn tính. Nếu ngừng thuốc gây viêm gan kết hợp với các thuốc bảo vệ tế bào gan và chế độ ăn uống hợp lý, có thể bệnh sẽ thuyên giảm dần.
Để phòng chống xơ gan và ung thư gan phải nỗ lực giải độc gan, giữ gan khỏe, phát hiện sớm và điều trị viêm gan virut mãn tính. Các thuốc điều trị viêm gan virus mạn tính, thuốc chống virus cũng có thể làm giảm tỉ lệ xơ gan và ung thư gan.
Kiêng rượu là biện pháp duy nhất để phòng ngừa bệnh gan hiệu quả. Người bệnh nên uống các loại rượu nhẹ hoặc rượu vang thay vì uống rượu có độ cồn cao. Đối với những người đã có tiền sử bệnh viêm gan virus B, C thì việc kiêng rượu hoàn toàn lại càng cần thiết nếu người bệnh không muốn biến chứng sang xơ gan hoặc ung thư gan.
Thực hiện một lối sống lành mạnh, sinh hoạt đúng giờ giấc, sử dụng thực phẩm sạch, không chất bảo quản, hạn chế tối đa các hoá chất độc hại để tránh cho gan phải làm việc quá tải dễ gây tích tụ độc tố.
Phải khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm các bệnh lý về gan để kịp thời có biện pháp can thiệp.

2. Điều trị bệnh gan như thế nào?

Hoạt chất mới phát hiện trong cây Cà gai leo có tác dụng điều trị viêm gan B

Nếu chẳng may mắc bệnh gan, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa gan có uy tín để được kiểm tra mức độ tổn thương gan từ đó có phương án điều trị kịp thời và phù hợp. Tùy từng loại bệnh gan có cách điều trị khác nhau do bác sỹ chỉ định mà người bệnh cần tuyệt đối tuân theo:

a. Viêm gan do dùng thuốc tây điều trị:

Viêm gan do thuốc thường là cấp tính, ít khi là viêm gan mạn tính. Nếu ngừng thuốc gây viêm gan kết hợp với các thuốc bảo vệ tế bào gan và chế độ ăn uống hợp lý, có thể bệnh sẽ thuyên giảm dần. Tuy nhiên, có một số trường hợp bệnh diễn biến cấp tính rầm rộ và chuyển biến nặng. Nói chung, khi bị viêm gan do thuốc bắt buộc phải điều trị tại các bệnh viện chuyên khoa.

b. Viêm gan do rượu bia:

Kiêng rượu là biện pháp duy nhất để phòng ngừa bệnh gan hiệu quả.

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm gan do rượu bia. Việc điều trị chủ yếu là khắc phụ các triệu chứng của bệnh như mệt mỏi, vàng da, chán ăn, rối loạn tiêu hoá….
Thông thường khi bệnh mới ở giai đoạn đầu thì chỉ cần tuyệt đối kiêng rượu kết hợp chế độ dinh dưỡng nhiều hoa quả rau xanh chứa vitamin C, E, chế độ nghỉ ngơi vận động hợp lý là bệnh có thể thuyên giảm và lá gan sẽ hồi phục sau một thời gian. Ngoài ra, các thuốc corticosteroid đôi khi cũng được chỉ định điều trị để phục hồi tổn thương gan do rượu bia gây ra.

c. Viêm gan virus

Dựa vào loại bệnh viêm gan (A, B, C, D, E), tình trạng bệnh (viêm gan virus cấp hay mạn tính, viêm gan virus thể hoạt động hay không hoạt động) mà bác sỹ sẽ chỉ định các loại thuốc tây điều trị khác nhau. Thông thường thuốc tây điều trị trong các trường hợp này là nhóm thuốc ức chế virus hoặc nhóm thuốc tác động lên hệ thống miễn dịch nhằm chống lại sự nhân lên của virus, đào thải virus ra khỏi cơ thể và tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.
Sử dụng các thuốc điều trị triệu chứng khi cần: Lợi mật, truyền dịch, lợi tiểu khi có vàng da đậm; vitamin K khi có hội chứng xuất huyết; các vitamin nhóm B.

d. Xơ gan

Xơ gan điều trị chủ yếu là phát hiện sớm bệnh, tìm căn nguyên để ngăn chặn từ nguyên nhân và thay đổi chế độ ăn cân bằng, kiêng rượu bia.
Một số thuốc chống xơ thường sử dụng như colchicine, corticoids dùng trong viêm gan tự miễn; dùng một số thuốc lợi tiểu, tránh tóa bón, ngừa xuất huyết tiêu hóa như propranolol.

e. Ung thư gan

Điều trị bệnh nhân ung thư gan tùy thuộc vào giai đoạn của ung thư và tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân. Đối với những trường hợp có khối u nhỏ đơn độc, chức năng gan còn tốt, phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Ở các giai đoạn nặng hơn, bệnh nhân sẽ được chỉ định các phương pháp đặc trị khác như hoá trị, xạ trị, ghép gan… tuy nhiên tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ khoảng 5%. Đối với các bệnh nhân đã tiến triển giai đoạn muộn, việc điều trị chủ yếu là chống đau và giảm triệu chứng của bệnh.

Ngoài ra, bởi bất cứ đồ ăn thức uống khi vào cơ thể đều phải đi qua gan để chuyển hóa nên thiết lập một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp với thể trạng là yêu cầu tối quan trọng để giữ cho bệnh tình không chuyển biến xấu. Người bệnh gan cần chú ý vài điều sau:

Chế độ ăn giàu vitamin bằng cách tăng cường ăn hoa quả tươi, rau xanh, sữa chua, sữa tươi… Giảm mỡ động vật đặc biệt là các món xào, rán, đồ ăn cay nóng. Uống nhiều nước. Đối với chất đạm, nên chọn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao nhưng ít chất béo như cá, lòng trắng trứng, đậu hũ… Sử dụng đồ ăn mềm, dễ tiêu hoá, dễ hấp thu để giúp giảm gánh nặng chuyển hoá cho gan.
Kiêng hoàn toàn rượu, bia và hạn chế sử dụng các thuốc, hoá chất gây độc cho gan.
Nằm nghỉ tại giường trong thời kỳ khởi phát và toàn phát, sau đó hoạt động nhẹ nhàng.
Khi ra viện bệnh nhân không được lao động nặng trong vòng 6 – 12 tháng tuỳ theo mức độ bệnh.