Xâm nhập, tồn tại, phá hủy gan một cách từ từ nhưng dai dẳng và không để lại bất kỳ dấu hiệu nào là lý do virus viêm gan B được coi là “sát thủ thầm lặng” của nhân loại suốt thời gian qua. Căn bệnh này không ngừng gia tăng cùng với tỷ lệ biến chứng và tử vong cao đang trở thành vấn nạn của toàn xã hội.
1- “Chân dung” kẻ “sát thủ thầm lặng”
Virus viêm gan B là một loại virus thuộc nhóm Herpadnavirus (hepatitis B virus – HBV), là một trong những virus có kích thước nhỏ nhất hiện đã được biết đến với đường kính 42nm.
Mặc dù có kích thước cực nhỏ, virus viêm gan B có một lớp vỏ rất chắc chắn để bảo vệ nên có thể sống trong thiên nhiên rất lâu mà không bị thay đổi. Môi trường lạnh đến âm 20 độ C kéo dài 15 năm không gây tác hại cho HBV. Nếu nhiệt độ xuống đến âm 80 độ C HBV có thể chịu đựng được 2 năm. Với điều kiện nhiệt độ bình thường trong phòng, HBV có thể sống được 6 tháng và nếu như bị làm khô trong vòng từ 3 đến 4 tuần, HBV vẫn giữ nguyên được khả năng tàn phá tế bào gan khi xâm nhập vào cơ thể.
Viêm gan B cũng lây truyền qua 3 con đường như HIV là từ mẹ sang con, quan hệ tình dục không an toàn, truyền máu và các chế phẩm của máu có virus viêm gan B nhưng khả năng lây nhiễm của HBV lại cực cao, gấp hơn 100 lần so với virus HIV. Do vậy hiện trên thế giới đang có khoảng 2 tỷ người nhiễm virus viêm gan B, trong đó 400 triệu người nhiễm virus viêm gan B mạn tính. Tại Việt Nam có khoảng 9 triệu người dương tính với HBV và mỗi năm lại có 8000-100.000 ca mắc mới, tập trung chủ yếu ở nhóm tuổi 21-40, đang trong độ tuổi lao động sung sức nhất.
Bệnh lại vô cùng khó phát hiện bởi không có những biểu hiện lâm sàng rõ nét. Hơn nữa khi xâm nhập vào cơ thể, virus viêm gan sẽ tấn công, hủy hoại gan theo một lộ trình dài và tăng dần. Theo đó, từ viêm gan virus nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan và cuối cùng là tử vong. Theo thống kê, hiện 70% số ca ung thư gan và 58% số bệnh nhân mắc xơ gan đều có nguồn gốc từ viêm gan virus B. Khi bệnh đã chuyển qua giai đoạn này thì những phương pháp có thể điều trị rất giới hạn và tốn kém. Mạng sống của bệnh nhân lúc này bị đặt trong vòng nguy hiểm và chất lượng cuộc sống cũng trở nên kém đi.
Đọc thêm: Viêm gan B có chữa được không?
2- Làm sao để ngăn chặn?
Viêm gan virus B có thể điều trị bằng thuốc tuy nhiên việc điều trị khá tổn kém và tỷ lệ thành công chưa cao. Do vậy điều quan trọng nhất là nên chủ động phòng bệnh ở những người chưa mắc bệnh và hạn chế bệnh tiến triển ở những người đã nhiễm HBV.
Theo WHO, virus viêm gan B có thể dễ dàng lây sang trẻ sơ sinh sau khi tiếp xúc với máu của người mẹ trong quá trình sinh nở. Vì vậy có thể ngăn chặn việc lây nhiễm cho trẻ bằng cách tiêm chủng trong vòng 24 giờ sau sinh và hai liều vaccine sau đó theo đúng lịch. Những người dễ bị lây nhiễm HBV cũng có thể tiêm vaccine phòng ngừa tại các trung tâm y tế dự phòng.
Những người đã nhiễm virus viêm gan B cần thực hiện các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm cho những người xung quanh, tuân thủ phác đồ điều trị và tái khám đúng hẹn. Ngoài ra họ cũng cần phải từ bỏ những thói quen có hại như sử dụng rượu, bia, thuốc lá, thực phẩm nhiều dầu mỡ, chứa nhiều chất bảo quản… thay vào đó là một chế độ dinh dưỡng cân bằng, hợp lý và một lối sống lành mạnh, kết hợp nghỉ ngơi để nâng cao thể trạng.