Xơ gan cổ trướng là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ gan, từ lâu đã được y học cổ truyền Việt Nam xếp vào một trong tứ chứng nan y. Người mắc bệnh gan, xơ gan, suy gan cần nắm rõ những kiến thức về căn bệnh nguy hiểm này để có những biện pháp phòng ngừa và chữa trị kịp thời trước khi bệnh chuyển sang các giai đoạn biến chứng khác nguy hiểm và trầm trọng hơn.
Mục lục
Xơ gan cổ trướng là căn bệnh gì?
Xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối có thể gây ra nhiều nguy cơ gây nguy hiểm cho tính mạng của người bệnh nếu không được điều trị và kiểm soát kịp thời. Xơ gan cổ trướng là tình trạng tổn thương gan nặng nề, chức năng gan suy giảm và thậm chí còn mất khả năng đào thải được các chất độc ra ngoài cơ thể.
Cổ trướng là tình trạng bụng phình to do ứ dịch giữa lá thành và lá tạng, hay còn gọi là tràn dịch màng bụng, là triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân xơ gan, suy giảm chức năng gan.
Ở người bình thường, trong khoang này có thể không chứa dịch hoặc chứa một lượng rất nhỏ chỉ đủ để bôi trơn. Tuy nhiên, xơ gan gây nên tình trạng tích tụ dịch trong khoang này. Khi lượng dịch ở một mức độ nhất định trên trung bình sẽ làm kích thước bụng bệnh nhân to hơn và sệ xuống, rốn bệnh nhân sẽ lồi lên. Tùy theo tình trạng ứ dịch, bụng của bệnh nhân có thể căng, mềm, bè sang một hoặc hai bên khi bệnh nhân nằm.
Hình ảnh người bệnh xơ gan cổ chướng
Xơ gan cổ trướng là tình trạng bệnh phát triển lặng lẽ, âm thầm, tiến triển từ từ, chỉ đến khi bụng bệnh nhân to rõ mới để ý và đi khám tại các cơ sở y tế để điều trị. Có một số trường hợp bệnh được khởi phát bằng đau bụng cấp, triệu chứng tương tự như viêm phúc mạc cấp.
Ngoài các biểu hiện tại bụng nói trên, bệnh nhân xơ gan cổ chướng có thể có một số các biểu hiện khác hoặc một số triệu chứng toàn thân tùy thuộc vào nguyên nhân và thời gian ủ bệnh.
>> Xem thêm: Bệnh xơ gan cổ trướng có lây không?
Nguyên nhân mắc bệnh xơ gan cổ trướng
Các nguyên nhân dẫn tới xơ gan cổ trướng có thể là do:
- Viêm gan do virus gây viêm gan mạn tính: Người bệnh mắc viêm gan siêu vi B,C nếu như không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ chuyển biến thành xơ gan và trong nhiều trường hợp, triệu chứng của người bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn cổ trướng. Lúc này, bệnh nhân có thể có các biến chứng rất nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu như không được điều trị kịp thời.
- Nhiễm trùng huyết: Bệnh có thể khiến cơ thể khả năng miến dịch suy yếu, suy giảm chức năng gan… ảnh hưởng tới sức khỏe con người và là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây nên bệnh xơ gan cổ trướng.
- Nghiện rượu: Người nghiện rượu có tình trạng chức năng gan suy giảm, bị tổn thương bởi các sản phẩm chuyển hóa của chất cồn trong cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh thường không chú trọng việc theo dõi và điều trị khiến cho tình trạng của gan ngày càng suy yếu và dễ dẫn đến biến chứng nặng nề do không được điều trị kịp thời.
- Nhiễm hóa chất độc hại: Các hóa chất như Asen, Thạch tín … hoặc tình trạng tắc mật kéo dài cơ thể gây nên tình trạng xơ gan, nguyên nhân này thường hiếm gặp nhưng nếu để diễn biến sang bệnh xơ gan cổ trướng thì tình trạng rất nguy hiểm và khả năng chuyển sang giai đoạn cuối của xơ gan, nguy cơ thử vong cao.
Các nguyên nhân gây ra bệnh lý xơ gan cổ trướng đều có thể phòng tránh được. Bởi vậy, người bình thường, đặc biệt là những người đã mắc bệnh lý về gan cần tìm hiểu kĩ thông tin để phòng tránh và điều trị kịp thời trước khi bệnh chuyển sang giai đoạn muộn.
Nguyên nhân điển hình gây xơ gan cổ chướng
Các giai đoạn của xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng có diễn biến âm thầm, phức tạp và thường trải qua ba giai đoạn chính:
Giai đoạn đầu: Ở giai đoạn này, gan còn bù trừ. Bệnh nhân không có biểu hiện rõ ràng, rầm rộ ngay từ lúc khởi đầu hoặc nếu có cũng chỉ là những dấu hiệu nhỏ khiến người bệnh không chú ý. Chủ yếu các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, ăn không ngon, tiêu chảy, mệt mỏi, đau nhẹ hạ sườn phải, có thể bị đầy bụng hoặc buồn nôn…
Giai đoạn toàn phát: Chức năng gan đã bắt đầu suy giảm rõ rệt. Các dấu hiệu nặng nề hơn, đặc biệt là các triệu chứng có thể dễ dàng nhận ra như rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng, chán ăn, sụt cân nhanh, vàng mắt vàng da, điểm ứ huyết, sao mạch ở mặt, ngực, vai, tay, cổ hoặc có hiện tường giãn mao mạch bàn tay, đầu ngón tay mập lên (lòng bàn tay son, ngón tay dùi trống). Một số bệnh nhân có thể có các triệu chứng như đi ngoài ra máu, hoa mắt, tim đập nhanh, ngứa, tiểu ít bí tiểu, phù chi dưới, bụng sưng nhẹ. Khám gan có thể có eo nhỏ hoặc to dưới bờ sườn, bờ sắc và cứng.
Giai đoạn cuối: Ở giai đoạn này sức khỏe người bệnh đi xuống trầm trọng. bệnh nhân có thể có các triệu chứng tăng áp lực tĩnh mạch rõ như cổ trướng, da bụng bóng, thiểu niệu hoặc vô niệu. Bệnh nhân trong trạng thái lờ đờ, buồn ngủ, có thể xuất hiện tình trạng hôn mê gan, phù gan. Giai đoạn này có nguy co cao gây nguy hiểm đe dọa đến tính mạng nên bệnh nhân.
> Xem thêm: Cách điều trị xơ gan cổ trướng bằng thuốc nam
Triệu chứng của bệnh xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng là bệnh lý về gan gặp khá phổ biến hiện nay ở nước ta cũng như trên thế giới. Đây là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan, các mô gan đã bị xơ hóa 80 – 90% và không có khả năng hồi phục lại. Các biểu hiện cụ thể:
- Cơ thể mệt mỏi, giảm cân đột ngột trong một thời gian ngắn, sức khỏe ngày suy kiệt
- Bụng chướng to do dịch cổ trướng ứ đọng từ ít tới nhiều trong bụng. Phù nề chân tay, khi ấn vào có hiện tượng bị lõm xuống
- Đại tiện phân đen, nôn ra máu do xuất huyết tiêu hóa
- Vàng da, vàng mắt, niêm mạc, khi bệnh nặng hơn da có màu vàng đậm hơn. Thời gian đầu chỉ xuất hiện ở mắt sau đó lan tới tay, chân và ra toàn thân.
- Gan bị mất chức năng nên không lọc độc khỏi cơ thể đặc biệt là amoniac dẫn tới não nhieeumx độc. Người bệnh bị rơi vào hôn mê, lúc tỉnh lúc mê.
- Các biểu hiện khác như buồn nôn, tiêu chảy, thiếu máu, xuất huyết dưới da…
Phương pháp điều trị xơ gan cổ trướng
Xơ gan tiến triển sang giai đoạn cổ trướng, giai đoạn này gan hầu như bị xơ hóa hoàn toàn nên không còn khả năng hồi phục lại chức năng gan. Mục đích của quá trình điều trị chủ yếu giúp người bệnh cải thiện triệu chứng, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm của bệnh và ngăn chặn bệnh tiến triển sang ung thư gan. Dưới đây là một số biện pháp điều trị bệnh:
Phương pháp bảo tồn
Đây là phương pháp điều trị không công phá hay đẩy lùi bệnh mà duy trì bệnh ở mức ổn định, có kiểm soát, ngăn chặn các đợt phát bệnh cũng như các cơn đau. Biện pháp bao gồm:
- Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức
- Ngủ đủ giấc, tinh thần lạc quan, hạn chế căng thẳng
- Cân nhắc khi sử dụng một số thuốc có hại cho gan như acetaminophen, thuốc an thần…
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hạn chế sử dụng đạm
- Dùng thêm các nhóm vitamin B, C, K
- Dùng thuốc tây để bổ trợ cho quá trình làm việc của gan theo chỉ dẫn của bác sĩ
Chọc hút dịch cổ trướng
Để tránh các biến chứng nặng sang suy gan người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định hút dịch trong khoang bụng. Đây là phương pháp phổ biến các chuyên gia thường áp dụng cho người bệnh để giảm áp lực dịch cho người bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có thể gây ra một số rủi ro như nhiễm trùng, vỡ ổ dịch có thể đe dọa tới tính mạng người bệnh.
Tế bào gốc
Một trong những phương pháp tiên tiến nhất hiện nay giúp cải thiện bệnh xơ gan cổ trướng. Nguyên lý là các tế bào gốc được lấy từ máu của người bệnh và được nuôi cấy trogn phòng thí nghiệm. Sau đó, truyền ngược lại vào cơ thể người bệnh thông qua động mạch gan. Tế bào gốc này sẽ giúp ngăn chặn chống lại các tế bào xơ hóa trong gan và thải ngược lại chất độc vào máu. Bên cạnh đó, các tổ chức xơ hóa đang có khuynh hướng chuyển thành ung thư cũng được các tế bào mới nhận diện.
Tuy nhiên, chi phí thực hiện phương pháp này khá cao và đòi hỏi các trang thiết bị hiện đại, y bác sĩ có trình độ cao. Ưu điểm của phương pháp này không cần phải trải qua phẫu thuật lớn hay sử dụng thuốc liều cao trong thời gian dài.
Ghép gan
Tính đến nay đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhất của người bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này chi phí khá cao, nguồn hiến tặng ít ỏi nên ít người bệnh có thể điều trị bằng phương pháp này ở nước ta. Hơn nữa, ghép gan đòi hỏi điều kiện máy móc hiện đại cũng như trình độ của y bác sĩ cao.
Tóm lại, xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của xơ gan và cũng là giai đoạn nguy hiểm nhất. Người bệnh phải đối mặt với nguy cơ biến chứng rất cao, tuy nhiên vẫn có cơ hội cải thiện bệnh nếu lựa chọn đúng phương pháp. Quan trọng người bệnh giữ vững tâm lý lạc quan, tránh tư tưởng tiêu cực khiến bệnh càng nặng hơn.
Giải pháp hiệu quả cho người xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng là một căn bệnh mạn tính không thể chữa khỏi. Tuy nhiên, nếu được để ý, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị kịp thời bệnh nhân có thể ngăn chặn sự phát triển cũng như các triệu chứng nguy hiểm, nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Bệnh lý xơ gan cổ trướng rất khó điều trị, đồng thời diễn biến bệnh phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan, tiên lượng xấu. Mục tiêu điều trị hiện nay là giảm bớt các triệu chứng của bệnh, đề phòng biến chứng nguy hiểm, điều trị duy trì nâng cao chất lượng sống của bệnh nhân, kéo dài thời gian mắc bệnh.
Bệnh nhân cần có chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, thực phẩm tốt cho cơ thể, giảm bớt đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ; hạn chế, tránh sử dụng rượu bia và đồ uống có cồn; duy trì kế hoạch luyện tập, rèn luyện thể dục thể thao nâng cao sức khỏe.
Hình ảnh Cà gai leo
Người bệnh có thể sử dụng thêm thảo dược cà gai leo – một dược liệu quý giúp ngăn ngừa xơ gan tiến triển vượt trội. Cà gai leo có rất nhiều công trình nghiên cứu trong nước thể hiện công dụng ngăn ngừa xơ gan rất rõ nét. Nhờ khả năng giảm sự hình thành các sợi collagen – nguyên nhân tạo nên các mô sẹo, tổ chức xơ trong gan nên cà gai leo giúp giảm xơ hiệu quả. Trong nghiên cứu của viện dược liệu cho thấy: cà gai leo giảm xơ tới 27% so với nhóm chứng. Đây là dược liệu đầu tiên được nghiên cứu cho thấy công dụng này.
Hiện nay các nhà khoa học đã kết hợp cà gai leo và mật nhân nhằm phát huy công dụng của các hai dược liệu này trong việc giảm xơ và phục hồi chức năng gan: cà gai ngăn ngừa xơ gan tiến triển, mật nhân tăng tái tạo tế bào gan và tăng cường miễn dịch giúp người bệnh xơ gan chống trọi bệnh tật và hồi phục sức khỏe nhanh chóng.
TPBVSK Giải độc gan Tuệ Linh là sản phẩm kết hợp chiết xuất chuẩn hóa Cà gai leo và Mật nhân có mặt đầu tiên trên thị trường. Giải độc gan Tuệ Linh đã được kiểm chứng lâm sàng trên các bệnh nhân gan mật ở nhiều bệnh viện lớn. Kết quả cho thấy sản phẩm mang đến công dụng vượt trội giúp trội giúp giải độc gan, phục hồi tế bào gan bị tổn thương, bảo vệ gan khỏi tác nhân gây hại, giúp làm chậm sự tiến triển của xơ gan hiệu quả. Đồng thời, Giải độc gan Tuệ Linh cũng được thử nghiệm dược lý khẳng định tính an toàn cao, có thể sử dụng lâu dài mà không mang đến bất kì tác dụng phụ nào, là sản phẩm vô cùng phù hợp giúp người bệnh xơ gan cổ trướng có thể cải thiện tình trạng sức khỏe.
GS.TS Nguyễn Văn Mùi tư vấn mọi thắc mắc về bệnh xơ gan và cách chặn đứng xơ gan tiến triển
Tìm hiểu thêm về sản phẩm Giải độc gan Tuệ Linh hoặc tư vấn về bệnh lý xơ gan gọi 091 257 1190 – 18001190 (miễn cước).
Chế độ ăn cho người bệnh xơ gan cổ trướng
Nên ăn gì?
Dưới đây là một số lưu ý cho người bệnh bị xơ gan cổ trướng:
- Cung cấp năng lượng cho người bệnh như bình thường
- Bổ sung 1 – 1,5 lít nước cho người bệnh bao gồm cả nước lọc, sữa, nước trái cây
- Người bệnh bị báng bụng cần nghỉ ngơi để thận có thể lọc được tốt hơn
- Chế độ ăn cần tăng lượng đạm thực vật có thể (nhu cầu đạm 0.8g / kg / ngày), hạn chế thịt cá, trứng gà, vịt, sữa; ăn nhiều đậu hủ, uống sữa đậu nành…
- Ăn sữa chua giúp hóa giải một phần amoniac
- Chia nhỏ làm nhiều bữa ăn trong ngày giúp hạn chế tiểu tường, biến chứng hạ đường huyết
- Bổ sung nhiều chất xơ trong bữa ăn hàng ngày từ các thực phẩm như rau xanh, trái cây hoặc dạng chất xơ tổng hợp sao cho ngày đi tiêu tốt
Không nên ăn gì?
- Cần hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, không ăn mỡ động vật
- Tránh các thực phẩm có chứa nhiều sắt như thịt màu đỏ, gan, huyết…vì dễ bị ứ sắt dẫn tới tổn thương các cơ quan
- Hạn chế ăn muối, các món chiên xào thay vào đó là các món luộc
- Không ăn các loại mắm, cá khô, thức ăn chế biến sẵn vì chứa nhiều bột ngọt có chứa muối natri
- Đồ ăn chua cay, cà phê, chất kích thích cần hạn chế vì dễ có nguy cơ viêm dạ dày ở người xơ gan
- Tuyệt đối tránh bia rượu vì đây là tác nhân chính khiến gan bị suy giảm chức năng, dần dần bị xơ hóa